اثر برهم كنش علف هاي هرز و پرايمينگ بذور بر شاخص هاي رشدي توده هاي مختلف هندوانه بذري (Citrullus lanatus)

Interaction effects of weeds and seed priming on growth Indices of different watermelon (Citrullus lanatus) seed lots

سابقه و هدف: هندوانه بذري (Citrullus lanatus) از جمله گياهان است كه به‌عنوان كشت دوم بعد از محصولات زمستانه در بعضي از مناطق كشور كشت مي شود. اين محصول به دلايل زمان كوتاه كاشت تا رسيدگي، هزينه هاي توليد كم و سودآوري بيشتر نسبت به ساير گياهان بهاره، امروزه مورد توجه بيشتر كشاورزان قرار گرفته است. از اين رو به‌منظور بررسي اثر برهم كنش علف هاي هرز و پرايمينگ بذور بر شاخص هاي رشدي توده هاي مختلف هنداوانه بذري آزمايشي در سال 1392 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي، دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. مواد و روش ها: اين آزمايش در سال زراعي 1392 در قالب طرح فاكتوريل بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي شامل سه توده هندوانه بذري (كلاله، نيشابور و بجنورد) به‌عنوان عامل اول، عامل دوم هيدروپرايمينگ بذر در دو سطح (بذور پرايم شده و بذور پرايم نشده) و عامل سوم شامل حضور و عدم حضور علف هاي هرز بود در اين آزمايش صفات مورد مطالعه عبارت بودند از طول بوته، شاخص سطح برگ، محيط ميوه، تعداد ميوه در هر بوته، تعداد دانه در هر ميوه، وزن هزار دانه و عملكرد دانه. يافته ها: نتايج نشان داد كه علف هاي هرز با تاثير بر رشد و اجزاي عملكرد دانه، در هر سه توده هندوانه بذري به‌طور معني داري عملكرد دانه را تا 79 درصد كاهش دادند. پرايمينگ بذر توانست تا حدودي اثرات مخرب علف هاي هرز بر شاخص سطح برگ و وزن هزار دانه را كاهش دهد ولي تاثير چنداني بر عملكرد دانه نداشت. به‌طور كلي در بين توده هاي مورد بررسي بيشترين عملكرد دانه و وزن هزار دانه به‌ترتيب با 1581 كيلوگرم در هكتار و 144 گرم در توده نيشابور مشاهده شد. نتيجه گيري: بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش در اثر تداخل علف هاي هرز تمامي صفات مورد بررسي به‌خصوص عملكرد دانه به‌طور قابل توجهي كاهش يافت كه از اين‌رو مي توان با حذف علف‌هاي هرز تا حدودي اين كاهش ها را جبران كرد و يا در حضور علف هاي هرز نيز با انتخاب ارقامي مناسب (توده نيشابور) و همچنين با انجام عمليات پيش تيمار بذور همانند فراهم آوردن شرايط مناسب جوانه زني بذور (پرايمينگ بذور) مي توان به عملكرد بهينه اين گياه دست يافت.

Background and objectives: Seedy watermelon (Citrullus lanatus) is a crop that is planted as a second crop after winter crops in some parts of country. This crop is more attended by farmers due to the short time between planting and maturity, low production costs and greater profitability rather than other spring crops. In order to evaluate the interaction effects of weeds and seed priming on growth indices of different seed lots of seedy watermelon (Citrullus lanatus) an experiment was conducted in the Research Farm of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad in 2013. Materials and methods: This experiment was conducted in factorial design based on completely randomized block, design with three replications. First factor was three seed lots of seedy watermelon (Kalaleh, Neishabour and Bojnord), second factor was seed hydropriming in two levels (primed and non-primed seeds) and third factor was weedy and weed free conditions. In this emperiment, plant height, leaf area index, fruit setting, fruit number per plant, seed number per fruit, 1000 seed weights and seed yield were measured. Results: Results showed that weeds had effect on growth and yield components of seeds, which caused reduction in seed yield in all seedy watermelon lots by 79%. Seed priming reduced the effects of weeds on leaf area index and thousand seed weight, but didn’t have any significant effect on seed yield. In general, the most seed yield and thousand seed weight were observed in Neishabour seed lot with 1581 Kg ha-1 and 144 g, respectively. Conclusion: Based on the results, on weed interference treatment all traits, especially seed yield decreased significantly, and then yield reduction could compensate to a certain extent with removal of weeds or in the weedy condition can achieve optimum yield with sowing appropriate varieties (Neishabour seed lots) and seed priming.