تاثير كودهاي زيستي به‌همراه كودهاي آلي و شيميايي بر عملكرد كمي و صفات فيزيولوژيكي گياه سناي هندي (Cassia angustifolia Vahl)

Effects of biofertilzer with organic and chemical fertilizers on quantities yield and physiological parameters in Indian senna (Cassia angustifolia Vahl)

سابقه و هدف: سناي هندي (Cassia angustifolia Vahl) يكي از گياهان با ارزش شناخته شده در درمان يبوست است. امروزه يكي از اهداف توليد گياهان دارويي، توليد گياهان ارگانيك مي‌باشد. اين امر با استفاده از كودهاي زيستي ميسر است. در دهه‌هاي گذشته به‌دليل مصرف كودهاي شيميايي اثرات زيست‌محيطي متعددي از جمله انواع آلودگي‌هاي آب و خاك و مشكلاتي در خصوص سلامتي انسان و ديگر موجودات زنده به‌وجود آمد. كودهاي زيستي متشكل از ريزجاندارهاي مفيدي هستند كه در ناحيه اطراف ريشه و يا بخش داخلي گياهان تشكيل كلوني داده و رشد گياه ميزبان را با بهبود جذب عناصر معدني، به‌ويژه فسفر، تحريك مي‌كنند. ريزجاندارهاي موجود در كودهاي زيستي قادرند عناصر معدني خاك را در يك فرآيند زيستي تبديل به مواد مغذي همچون ويتامين‌ها و ديگر مواد معدني كرده و به ريشه خاك برساند. مصرف كودهاي زيستي كم هزينه‌تر بوده و در بوم‌نظام آلودگي به‌وجود نمي‌آورد. اين آزمايش به‌منظور بررسي اثرات نوع‌هاي مختلف كود زيستي به‌همراه كودهاي آلي و شيميايي بر عملكردكمي، رنگدانه‌هاي فتوسنتزي و مقادير عناصر معدني درگياه داروييسناي هندي انجام شد. مواد و روش ها: آزمايش به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1391 در دانشگاه زابل اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل سه نوع مختلف از كود هاي زيستي: نيتروكسين =B1، بيوسولفور =B2، فسفات بارور 2 =B3 و به‌همراه تركيبي از نيتروكسين+ بيوسولفور+ فسفات بارور 2=B4 به‌عنوان عامل اول و سه سطح كود دامي =F1، كمپوست =F2 و كود شيميايي =F3 به‌عنوان عامل دوم بودند. يافته ها: نتايج نشان داد تيمار كود زيستي تاثير معني‌داري بر عملكرد دانه، تعداد غلاف در بوته و مقادير عنصر فسفر در دو بخش هوايي و دانه گياه سناي هندي داشت. بيشترين عملكرد دانه و مقدار فسفر از كود فسفات بارور 2 و نيتروكسين و تعداد غلاف در بوته از نيتروكسين حاصل شد. تيمار كودهاي آلي و شيميايي در اين بين و اثر متقابل كود زيستي و كودهاي آلي و شيميايي نيز تاثير معني‌دار بر عملكرد دانه، زيست‌توده، تعداد شاخه فرعي و تعداد غلاف در بوته دارا بودند. بيشترين مقادير اين صفات از B1F1 (كود زيستي نيتروكسين و كود دامي) حاصل شد. استفاده ازكودهاي زيستي هر چند تاثير معني‌داري بر رنگدانه‌هاي فتوسنتري و ميزان كربوهيدرات محلول در برگ‌هاي سناي هندي نداشت اما كودهاي آلي و شيميايي منجربه تغييرات معني‌داري در ميزان كلروفيل a و كربوهيدرات محلول برگشدند. نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين آزمايش نشان داد بهترين تيمار در اين بررسي استفاده از كود زيستي نيتروكسين به‌همراه كود دامي بود. اين تيمار توانست كيفيت و صفات ريخت‌شناختي اين گياه را بهبود ببخشد.

Introduction and aim: Sennai (Cassia angustifolia Vahl) is one of the valuable plants which used to constipation treatment. Production of organic Plants is one of the goals of medicinal plant production. This is possible with the application of bio-fertilizers. In the past decades due to the use of chemical fertilizers numerous environmental impacts, including soil and water pollution problems in the health of humans and other living things came into being. Bio-fertilizers are useful microorganism in the area around the plant roots. They can coloniz in plant roots and increase growth by improving the absorption of minerals nutrients, especially phosphorus. Microorganisms in biofertilizers can convert mineral elements in the soil into the vitamins and other minerals in the soil and reach them to the roots. The use of bio-fertilizers is cheaper and do not cause pollution in the ecosystem. This emperiment was conducted. In order to study the effects of different types of biological fertilizers with organic and chemical fertilizers on quantities yield, photosynthesis pigments and nutrient elements concentration in Indian senna. Materials and Methods: A field experiment was conducted as factorial design with three replications at University of Zabol in 2012. The experiment consisted of three different types of biological fertilizer: B1= Nitroxin, B2= Biosulfure, B3= Barvar phosphate biofertilizer 2 and B4= combined of B1+B2+B3 as a first factor and F1=manure, F2=compost and F3=chemical fertilizer was as the second factor. Results: Results showed that, biofertilizer had significant effect on grain yield, number of pod per plant and the amount of phosphorus in shoot and seed of Indian senna. The highest grain yield and phosphorus in this study was obtained from Barvar phosphate biofertilizer and Nitroxin and the number of pods per plant was obtained from Nitroxin. The results showed that, organic and chemical fertilizer and interaction between biological fertilizer and organic fertilizers had significant effects on the grain yield, biological yield, number of branches per plant and number of pods per plant. The highest values of these traits were obtained at B1F1 treatment. The use of biological fertilizers although had no significant effects on photosynthesis pigments and soluble carbohydrate in leaves but organic and chemical fertilizer have a significant effect on the chlorophyll a and soluble carbohydrate in leaves of Indian senna. Conclusion: The results of this experiment showed that, the best treatment in this study was the use of Nitroxin biological fertilizer with organic manure. This treatment improved quality and physiological parameters in Indain senna.