تاثير قارچ ميكوريزا- آربوسكولار بر گياه‌پالايي كادميم توسط گل جعفري زينتي (Tagetes erecta)

Effects of arbuscular mycorrhizal fungi on cadmium phytoremediation by marigold (Tagetes erecta)

سابقه و هدف: گياه‌پالايي يك روش زيستي است كه در آن از گياهان مختلف براي از بين بردن آلودگي محيطي از جمله آلودگي ناشي از تجمع عناصر سمي مانند كادميم، مس، سرب، كروم و غيره در خاك استفاده مي‌كنند. گياهاني كه توان بالايي در جذب عناصر سنگين و آلاينده‌ها دارند براي اين روش مشخص و معرفي مي‌گردند. شناسايي گياهاني كه مصرف خوراكي ندارند يا اندام‌هاي غير‌خوراكي كه ذخيره اي هستند در گياه‌پالايي از اهميت بيش‌تري برخوردار است. همزيستي قارچ‌هاي ميكوريزي به افزايش جذب و انتقال عناصر سنگين با تحرك كم و همچنين عناصر كم‌مصرف كمك مي‌كند. هدف از اين پژوهش بررسي توان گل جعفري در جذب و انتقال عنصر كادميوم و در نتيجه توان گياه‌پالايي اين گياه زينتي و همچنين نقش همزيستي ميكوريز در جذب و پالايش اين عنصر بوده است. مواد و روش‌ها: در اين پژوهش مايه تلقيح ميكوريزا آربوسكولار از طريق جداسازي قارچ از ريشه گل جعفري تهيه و تكثير آن با گياهان شبدر و سورگوم در شرايط گلخانه‌اي انجام شده و تاثير همزيستي قارچ ميكوريزا آربوسكولار بر غلظت و انتقال كادميم از ريشه به اندام هوايي در گل جعفري در شرايط گلخانه‌اي بررسي گرديد. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كامل تصادفي با پنج سطح كادميم (0، 100، 200، 400، 800 ميلي‌گرم كادميم بر كيلوگرم خاك) با استفاده از نمك كلريد كادميم (CdCl2.H2O) و دو سطح ميكوريزا (با و بدون ميكوريزا) با چهار تكرار انجام شد. يافته‌ها: نتايج آزمايش نشان داد كه غلظت كادميم در اندام هوايي بين 91/3 تا 9/94 و در ريشه بين 23/4 تا 151ميلي‌گرم بر كيلوگرم متغير بوده كه در غلظت بالا باعث ايجاد سميت در گياه شد. علايم سميت در گياهان غيرميكوريزي شدت بيش‌تري نشان داد. همچنين تاثير ميكوريز و آلودگي كادميوم بر فاكتورهاي رشد و جذب كادميوم در ريشه و جذب فسفر در ريشه و اندام هوايي معني‌دار گرديد و همزيستي ميكوريز باعث تجمع بيش‌تر عنصر كادميوم در ريشه و كاهش نسبي انتقال آن به اندام هوايي گياه گرديد. از طرفي اثرات متقابل قارچ مايكوريز و كادميوم در تمامي صفات اندازه‌گيري شده (به‌استثناي شاخص كلرفيل) معني دار گرديد. نتيجه‌گيري: در مجموع يافته‌هاي اين پژوهش نشان داد كه تلقيح گل جعفري با ميكوريزا سبب انتقال بيش‌تر عناصر مانند فسفر به اندام هوايي گياه شد، همچنين سبب تثبيت و تجمع بيش‌تر عنصر كادميم در بخش ريشه‌اي گياه گرديد. بهبود قابل‌توجه شاخص كلروفيل و شاخص‌هاي رشد از اثرات ديگر ميكوريز در شرايط آلودگي در گياه جعفري است.

Background and Objectives: Phytoremediation is a biological method by which plants are used to remove environmental pollution caused by toxic elements such as accumulation of cadmium, copper, lead, chromium, etc. from soil. Plants with high capability in the uptake of heavy elements and pollutants in this method are identified and introduced. Identification of nonedible plants or their organs is of higher importance in phytoremediation. Symbiosis of the mycorrhizal fungi (AMF) helps the plant to increase uptake and translocation of low mobility nutrients and also micronutrients. The aim of the present study was to investigate the capability of the marigold in uptake and transfer of cadmium and consequently the phytoremediation of the plant and the effect of symbiosis of mycorrhiza in uptake and refinement of cadmium. Materials and Methods: In this research, arbuscular mycorrhizal inoculant was produced through the isolation of fungi from the roots of marigold and its inoculation with clover and sorghum under greenhouse conditions. Moreover, the symbiotic effect of arbuscular mycorrhizal fungi on the concentration and transfer of cadmium from the roots to the shoots in Marigold was studied under greenhouse conditions. The experiment was conducted using a factorial design based on randomized complete blocks with five levels of Cd (0, 100, 200, 400, 800 mg kg-1 soil), using the soluble form of CdCl2.H2O and two levels of mycorrhizal inoculation (non- inoculated and inoculated) with four replications. Results: Greenhouse test results showed concentrations of cadmium in shoots ranges between 3.91 to 94.9 and in roots between 4.23 and 151 mg.kg-1, which causes toxicity in the plant, with more severe symptoms of toxicity in non-mycorrhizal plants. Also the effect of mycorrhiza and cadmium pollution on growth factors and uptake of cadmium in the root and phosphorous uptake in the root and shoot was statistically significant and mycorrhizal symbiosis caused higher concentration of cadmium in root and relative decrease in its transfer to shoot. On the other hand, the mutual effects of mycorrhizal fungus and cadmium in all the measured traits (except for chlorophyll) were statistically significant. Conclusion: In general, the results of the present study showed that inoculation of the marigold with mycorrhiza results in higher transfer of elements such as phosphorous to the shoot of the plant and caused higher concentration of cadmium in the root of the plant. Considerable increase of chlorophyll and graoth levels was other effects of mycorrhiza on marigold in the polluted conditions.