تاثير هورمون‌هاي اسيد آبسزيك، پاكلوبوترازول و يونيكونازول بر كنترل گل‌جاليز مصري(Orobanche aegyptiaca. Pers) و شاخص‌هاي رشد گوجه‌فرنگي (Lycopersicon esculentum L.)

Effects of Abscisic acid, Paclobutrazol and Uniconazole hormones on the control of Egyptian broomrape (Orobanche aegyptiaca. Pers) and growth indexes of tomato (Lycopersicon esculentum Mill.)

سابقه و هدف: گل‌جاليز (Orobanche spp.) گياهي فاقد كلروفيل و انگل مطلق ريشه گياهان دولپه‌اي است كه بيشتر در نواحي گرم و خشك و همچنين نواحي معتدل و نيمه خشك كشورهاي مديترانه‌اي، اروپاي شرقي و جنوبي و خاورميانه از جمله ايران آلودگي ايجاد مي‌كند. علف‌هاي هرز انگلي به‌ويژه گل جاليز به‌خاطر اين‌كه از عوامل مهم كاهش عملكرد و افزايش هزينه توليد در گوجه‌فرنگي است، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. به‌منظور ارزيابي تاثير هورمون‌هاي اسيد آبسزيك، پاكلوبوترازول و يونيكونازول بر كنترل گل‌جاليز مصريOrobanche aegyptiaca. Pers) و شاخص‌هاي رشد گوجه‌فرنگي (Lycopersicon esculentum L.)، آزمايشي در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد اجرا شد. مواد و روش‌ها: اين آزمايش گلخانه‌اي در سال 1393 در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار انجام شد. تيمارها شامل اسيد آبسزيك در 4 سطح (غلظت‌هاي 1، 3، 5 و 7 ميلي‌مولار)، پاكلوبوترازول در 2 سطح (غلظت‌هاي 1/0 ميلي‌مولار و 01/0 ميلي‌مولار) و يونيكونازول در 4 سطح (غلظت‌هاي 1، 2، 3 و 4 ميلي‌مولار) و 2 شاهد با و بدون علف‌هرز گل‌جاليز بودند. در ادامه 65 روز پس از انتقال نشا در مورد گل‌جاليز صفات تعداد گرهك گل‌جاليز روي ريشه گوجه‌فرنگي، تعداد ساقه گل‌جاليز و وزن خشك گل‌جاليز و در مورد گوجه‌فرنگي صفات ماده خشك بوته، ارتفاع، سطح برگ، نسبت سطح برگ، سطح ويژه برگ و وزن ويژه برگ اندازه‌گيري شد. تجزيه و تحليل آماري داده‌هاي جمع‌آوري شده مربوط به صفات گوجه‌فرنگي و گل‌جاليز (پس از انجام آزمون نرماليتي كلموگروف- اسميرنوف) جداگانه با استفاده از نرم‌افزار SASنسخه 9.2 و مقايسه ميانگين‌ها با آزمون Fisher LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد تيمار 5 و 7 ميلي‌مولار اسيد آبسزيك، 1/0 ميلي‌مولار و 01/0 ميلي‌مولار پاكلوبوترازول و 3 و 4 ميلي‌مولار يونيكونازول باعث كاهش معني‌داري تعداد گرهك روي ريشه گوجه‌فرنگي، تعداد ساقه گل‌جاليز و وزن خشك گل‌جاليز شدند. اما در مورد صفات گوجه‌فرنگي، تيمار پاكلوبوترازول در هر دو غلظت 1/0 ميلي‌مولار و 01/0 ميلي‌مولار، ماده خشك، ارتفاع و سطح‌برگ گوجه‌فرنگي را كاهش و كمترين مقدار دو صفت نسبت سطح برگ و سطح ويژه برگ را نسبت به شاهد بدون گل‌جاليز ايجاد كرد. نتيجه‌گيري: مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه هورمون اسيد آبسزيك در غلظت‌هاي 5 و 7 ميلي‌مولار و يونيكونازول در غلظت‌هاي 3 و 4 ميلي‌مولار نتايج بهتري را در كنترل گل‌جاليز و محدوديت كمتر رشد گوجه‌فرنگي داشتند و در مورد پاكلوبوترازول علي‌رغم اثر مطلوب در كنترل گل‌جاليز ولي به لحاظ كاهش صفات گوجه‌فرنگي بهتر است غلظت‌هاي كمتر آن مورد آزمايش قرار گيرد.

Background and objectives: Broomrape (Orobanche spp.) has no chlorophyll and is absolute parasites for dicotyledonous plants that cause pollution in warm and dry and semi-arid areas in temperate and Mediterranean countries, Eastern Europe and South America and the Middle East, including Iran. Parasitic weed especially broomrape because of the important factors of yield loss and increased production costs has special importance. In order to evaluate the effect of abscisic acid, paclobutrazol and Uniconazole hormones on the Egyptian broomrape (Orobanche aegyptiaca. Pers) control and tomato growth indices (Lycopersicon esculentum L.), an experiment was performed in research greenhouse of University of Shahrekord, Iran. Materials and methods: This greenhouse experiment was conducted in a completely randomized design with four replications in 2014. Treatments consisted of abscisic acid in 4 levels (1, 3, 5 and 7 mM), Paclobutrazol in 2 levels (0.1 and 0.01 mM) and Uniconazole in 4 levels (1, 2, 3 and 4 mM) and two control treatments of weed free and weed infested treatments, respectively. Then, 65 days after transplanting, nodules number of broomrape on tomato roots, stems number and dry weight of broomrape and plant dry matter, plant height, leaf area, leaf area ratio, specific leaf area and specific weight of tomato were measured. Statistical analysis of data of tomatoes and broomrape (after testing normality Kolmogorov- Smirnov) was done by SAS v 9.2 and Fisher LSD at 5% probability was used for mean comparison. Results: Results showed that the treatments of Abscisic acid (5 and 7 mM), Paclobutrazol (0.1 and 0.01 mM) and Uniconazole (3 and 4 mM) decreased broomrape nodules on the tomato roots, number of stems and broomrape shoot dry weight, significantly. But in the case of tomatoes traits, Paclobutrazol treatment in both concentrations of 0.1 and 0.01 mM reduced shoot dry weight, plant height and leaf area of tomato and produced the lowest leaf area ratio and specific leaf area compared with the control treatment (without broomrape). Conclusion: In general, it can be concluded that Abscisic acid (5 and 7 mM) and Uniconazole (3 and 4 mM) hormones had better results on broomrape controlling and had lower inhibition on tomato growth. Despite the favorable effect of Paclobutrazol on broomrape control it had inhibition effect on tomato growth and it would be better test it at lower concentration.