كلام الهي، زبان و فاهمه بشري در حكمت صدرايي (با تاكيد بر ديدگاه علامه طباطبايي)

ارتباط انسان با خدا در حالي كه يكي مخلوق و بسيار محدود و ديگري خالق و نامتناهي است، يكي از چالشهاي فكري و فلسفي جدّي بشر بوده و هست و ديدگاهها و نظريات گوناگوني پيرامون آن مطرح شده است. با توجه به مباني حكمت متعاليه ي صدرايي مي‌توان نظريه‌اي را با نام «اشتراك معنوي و تشكيك وجودي » طرح نمود؛ در اين مشرب فكري قويم معناي اتصاف پذيري خدا به صفات جمال و كمال چون كلام و تكلم خدا اين است كه خداوند تمامي كمالات وجودي را به كاملترين نحو داراست و صفات سلبيه نيز چيزي جز سلب نقص، يا همان اثبات كمال، نيست. همچنين صفات خدا عين يكديگر و عين ذات الهي دانسته مي شود و بايد توجه داشت كه «وحدت تشكيكي حقيقت وجود»، اشتراك معنوي صفات الهي با صفات انساني را در پي داشته و مستلزم اشتراك مصداقي خدا و انسان و افتادن در ورطه ي تشبيه نمي‌باشد. در مشرب فكري صدرايي و تابعين آن خصوصاً علامه طباطبايي در دوره اخير با تكيه بر ‌«اشتراك معنوي مفهوم وجود» و «تشكيك حقيقت اصيل وجود» و «تفكيك مقام معنا از مقام مصداق» و با توجه به مراتب معنا و كاربرد الفاظ، بر اشتراك اصل معناي صفاتي همچون تكلم، علم، قدرت، حيات و ... در انسان و خدا تأكيد كرده و انحصار معنا در مرتبه‌ي مادي و جسماني غير صحيح و نامفهوم انگاشته شده است.