بررسي مساله كمبود پول خرد در تاريخ معاصر ايران مبتني بر اسناد

Chronic Shortage of Change Money in Iran

هدف: اين پژوهش به‌منظور بررسي مقايسه‌اي اسناد كمبود پول خرد در گذشته و حال انجام‌يافته است تا با شناخت هر چه بيشتر معضل پول خرد و علل، عوارض و راه‌حل‌هاي آن در سه دوره تاريخي پهلوي اول و دوم و جمهوري اسلامي بتوان راه‌هاي مناسب گذر از اين مشكل را پيش‌بيني كرد. روش/ رويكرد پژوهش: اين تحقيق بر اساس مطالعه كتابخانه‌اي و با بررسي توصيفي اسناد و اطلاعات موجود در سه دوره تاريخ سياسي اجتماعي اخير ايران انجام‌شده است. يافته‌هاي پژوهش: بررسي اسناد ملي ايران نشان مي‌دهد كه در نود سال اخير چندين بار معضل كمبود پول خرد در ايران رخ داده است و مشكلات مشابهي پديد آورده، علل مشتركي داشته و راه‌هاي مشابهي از سوي مردم، كسبه و دولتمردان براي حل آن به‌كاررفته است. وقفه در معاملات، نارضايتي مردم از ارائه شدن كالاهاي مختلف به‌جاي پول از مشكلات اين پديده است. كاهش ارزش اسمي سكه و اسكناس خرد و به‌صرفه نبودن ضرب سكه و چاپ اسكناس، جمع‌آوري مسكوكات توسط سودجويان و نياز به ورود مُطَلّس از خارج، از علل مشترك در گذشته و حال است. روي آوردن مردم به بليط و كاغذهايي با اعتبار محلي به‌جاي پول خرد، ضرب سكه و چاپ اسكناس ازجمله راهكارها به‌شمار مي‌رفت. امروزه گرد شدن قيمت‌ها در كنار ابزارهاي نوين پرداخت مانند كارت‌پول به حل اين مشكل كمك مي‌كند. از نتايج اين تحقيق نقش قابل‌توجه بررسي اسناد در حل مشكلات جامعه است.

Purpose: This article investigates why over the past 90 years, Iranians have had a problem with the shortage of change money in the market. Method/Research Design: Library and archives resources were studied to prepare this paper. Findings: Shortage of change money sometimes interrupted business in Iran and evoked customer dissatisfaction. The reason was that people were offered goods instead of money. Also, change collecting by some to sell in the market turned into a business. Some customers, too, offered bus tickets or local credit papers instead of change to the business. Increase in the quantity of coins issued by the Central Bank, rounding prices, and using bank cards were suggested as solutions to the problem.