بررسي اثرات زيست محيطي نظام هاي توليد زعفران با استفاده از روش ارزيابي چرخه حيات (مطالعه موردي: شهرستان هاي تربت حيدريه و قاين)

Environmental impacts assessment of saffron agroecosystems using life cycle assessment methodology: (Case study: Torbat-e Heydarieh and Ghaen counties)

اين مطالعه با هدف مقايسه اثرات زيست محيطي نظام هاي توليد زعفران طي سال هاي اول تا هفتم در شهرستان هاي تربت حيدريه و قاين به عنوان دو قطب مهم توليد اين محصول، در سطوح مختلف مصرف نهاده ها و كود دامي (كمتر از 100، 150-100 و بيش از 150 تن در هكتار) در سال 1394 با استفاده از روش ارزيابي چرخه حيات (LCA) انجام شد. بر اساس روش ISO14044، LCA در چهار گام تعريف اهداف و حوزه عمل مطالعه، مميزي چرخه حيات، ارزيابي تاثير چرخه حيات (شامل گرمايش جهاني، غني سازي در محيط هاي خشكي و آبي و اسيدي شدن) و تلفيق و تفسير نتايج محاسبه شد. واحد كاركردي معادل يك تن گل در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه ميزان مصرف نهاده ها شامل سوخت و كودهاي دامي و شيميايي در تربت حيدريه بالاتر از قاين بود. همچنين بالاترين عملكرد گل در شهرستان هاي قاين و تربت حيدريه (به ترتيب با 47/1 و 66/1 تن در هكتار) در پايين ترين سطح مصرف كود دامي حاصل گرديد. بالاترين پتانسيل غني سازي در محيط آبي در شهرستان هاي قاين و تربت حيدريه براي بيشترين ميزان مصرف كود دامي به ترتيب برابر با 861/4 و 983/10 واحد معادل كيلوگرم PO4 به ازاي يك تن گل مشاهده گرديد. بالاترين مجموع شاخص بوم شناخت در شهرستان‌هاي قاين و تربت حيدريه براي بالاترين سطح كودي برابر با 34/1 و 18/3 EcoX به ازاي يك تن گل محاسبه گرديد. با توجه به سهم بالاي اثرات زيست محيطي در نظام هاي توليد زعفران به ويژه در تربت حيدريه توصيه مي شود از كشت مخلوط، كم خاكورزي و مصرف مقادير مناسب كودهاي آلي بهره گيري گردد.

In order to assess the environmental impacts of saffron agroecosystems during the first to seventh years in the two counties of Ghaen and Torbat-e Heydariyeh as two important poles of saffron production at different levels of inputs and livestock manure (less than 100, 100-150 and more than 150 t.ha-1), a study by using life cycle assessment (LCA) was conducted in 2015. Based on ISO14044 method, LCA was computed in four steps including goal definition and scoping, inventory analysis, life cycle impact assessment (such as global warming, terrestrial eutrophication, aquatic eutrophication and acidification categories) and integration & interpretation. Functional unit was considered as one ton flower. The results showed that consumption of inputs such as fuel, livestock manure and chemical fertilizer in Torbat-e Heydariyeh was higher than Ghaen. The highest flower yield in Ghaen and Torbat-e Heydariyeh counties were obtained at the lowest levels of livestock manure (with 1.47 and 1.66 t.ha-1, respectively). The maximum value of aquatic eutrophication potential in Ghaen and Torbat-e Heydariyeh counties were related to the highest livestock manure level with 4.861 and 10.983 PO4 equiv./t flower, respectively. The highest of environmental indicator in the two counties of Ghaen and Torbat-e-Heydariyeh were calculated for the maximum livestock manure with 1.34 and 3.18 Ecox per one ton of flower. Considering the high levels of environmental impact of saffron agroecosystems especially in Torbat-e-Heydarieh, it is suggested to apply strategies such as intercropping, minimum tillage, and optimum levels of organic fertilizers.