تحليل ساختار معماري آب انبار مكشوفه از كاوش هاي باستان شناختي شهر تاريخي بلقيس اسفراين در خراسان شمالي

شهر تاريخي اسفراين(شهر بلقيس)در فاصله سه كيلومتري جنوب غربي شهر كنوني اسفراين و در بين شاه راه قديم جرجان- نيشابور واقع شده است. براساس مطالعات باستان شناختي،‌ حيات اجتماعي شهر ستره زماني از عصر ساساني تا پايان دوره صفوي را شامل مي شود كه دوران شكوفايي آن مربوط به قرون مياني اسلامي است. اين شعر بالغ بر 180 هكتار وسعت دارد و متشكل از دو بخش ارگ و شارستان است. بخش ارگ داراي وسعتي حدود 51000 مترمربع است كه 29 برج در اندازه هاي متفاوت،‌وظيفه حفاظت از ارگ برعهده داشته اند. بخش شاربستان نيز با 175 هكتار وسعت، شامل بيشترين آثار و بقاياي معماري است. به استناد منابع مكتوب و شواهد باستان شناختي،‌بناهاي عام المنفعه اي نظر بازار، حمام، مسجد و رباط از جمله آثار موجود در اين بخش به شمار مي آيند كه در نتيجه مطالعات باستان شناسانه، مكان و وضعيت برخي از اين بناها،‌مورد شناسايي قرار گرفته اند. براساس كاوش هاي باستان شناختي در شهر تاريخي بلقيس، بقاياي يك آب انبار در ضلع جنوبي شارستان متشكل از سردر، راه پلكان و مخزن كشف گرديد. اين مقاله با محوريت مطالعه اين آب انبار در پي پاسخگويي به سوالات زير است: ساختار معماري آب انبار مكشوفه از كاوش هاي باستانشناسي شهر بلقيس چيست؟ دلايل قرارگيري آب انبار در بيرون فضاي شارستان چه بوده است؟ روش هاي تامين آب و تهويه آب انبار شهر چگونه بوده است؟ هدف اصلي اين تحقيق، تحليل ساختار معماري آب انبار مكشوفه از شهر تاريخي بلقيس اسفراين با روش توصيفي- تحليلي و بهره گيري از شواهد باستان شناختي و مطالعه منابع مكتوب تاريخي است.