شيوع بيماري ذغالي (Biscogniauxia mediterranea) در جنگل هاي بلوط

سابقه و هدف : Biscogniatuxia mediterranea به عنوان قارچ فرصت طلب و عامل بيماري ذغالي بلوط يكي از مشكلات اصلي رويشگاه هاي بلوط در جنگلهاي با آب و هواي مديترانه اي و نيمه مديترانه اي به ويژه مناطقي كه دچار تغييرات آب و هوايي شده اند، ميباشد. بيماري پوسيدگي ذغالي بلوط اولين بار در سال 1390 در جنگلهاي شمال و زاگرس به ترتيب روي گونه هاي بلندمازو (Ouercus calStaneifolia)، آزاد ( Zelkova Cairpinifolia) و بلوط ايراني (O brantii) مشاهده و گزارش گرديد. ولي تاكنون اطلاعات دقيقي در مورد خطرات و تهديدهاي آن در جنگلهاي كشور وجود ندارد. لذا اين تحقيق با هدف ارائه اطلاعاتي جامع و آگاه سازي متخصصين امر و مسئولين اين حوزه، صورت گرفته در ايران و جهان، بررسي و ارزيابي گرديد. مواد و روشها: اين تحقيق با تمركز بر شواهد و الگوهاي موثر بر حضور، گسترش، درك فرآيندها و تعامل قارچ عامل بيماري ذغالي با درختان جنگلي و در نهايت روشهاي كنترل و مديريت آن، به بررسي و مطالعه منابع موجود در اين حوزه پرداخته است. يافته ها: نشانه هاي حضور شانكر اين قارچ، كاهش تراكم حجم تاج پوششي، شاخه هاي خشك و تكه هاي پوست در پاي درختان ميباشد. عواملي مانند برگخواري، رطوبت اشباع، فشردگي و برداشت خاك، حفاري در محدوده ريشه، تداوم خشكسالي ها، افت آبهاي زيرزميني، كمبود مواد غذايي، رقابت يا تراكم بيش از حد درختان و هجوم ريز گردها باعث ضعيف شدن اكوسيستم و گسترش بيماري قارچ ذغالي بلوط مي شوند. تاكنون راه كاري عملي به جزء قطع درختان آلوده و خارج كردن آنها از جنگل براي كنترل اين بيماري گزارش نشده است. اما موثرترين استراتژي در مديريت آن، اجتناب از وارد كردن تنش به درختان است تا توان خود را براي مقابله طبيعي با اين بيماري پيدا كنند. بررسي هاي محدودي در شرايط آزمايشگاهي براي كنترل بيولوژيك اين بيماري با قارچ هاي آنتاگونيست انجام شده است اما در عرصه هاي طبيعي هنوز روشي موثر براي مديريت آن گزارش نشده است. نتيجه گيري: با احتمال زياد جنگل ها تحت تاثير تنش ناشي از حوادث آب و هوايي قرار ميگيرند، بنابراين اثرات ناشي از تغييرات اقليم روي جنگل هاي سالم بايد به طور دقيق مورد ارزيابي قرار گيرد. تغييرات اقليم باعث شيوع و مهاجرت بيمارگرها، معرفي ميزبان هاي جديد يا ناقل هاي بالقوه مي گردد كه اين عوامل باعث افزايش شيوع و پراكنش مكاني بيماري هاي درختان جنگلي مي گردد. لذا با توجه به شيوع و خسارت شديد اين بيماري در جنگل هاي شمال و غرب كشور ضروري است مطالعات جامع تري در جنگلهاي ايران صورت گيرد. تا رهيافتهاي كاربردي براي كنترل عامل بيماري ذغالي بلوط ارائه شود.