پرسش بلاغي تشريكي در ادبيات معاصر فارسي

Interactive rhetorical questions in contemporary persian literature

اين پژوهش به نقد علم معاني سنتي و كاركرد آن از ديدگاهي نو مي پردازد. از گذشته تا كنون، در كتب بلاغي براي جملات پرسشي، اغراضي را برشمرده‌اند مانند امر، نهي، بيان تحسر، ترغيب و ... اين موارد تقريباً معاني ثانوي بيشتر جملات پرسشي موجود در متون كهن را شامل مي‌شود. در دوره معاصر، به دليل روي‌كرد خواننده‌مدار به متن، به پرسش‌هايي برمي‌خوريم كه علم معاني سنتي درباره آنها سكوت كرده است؛ زيرا در ادبيات قديم نمونه‌‌هاي آنها به ندرت ديده مي‌شود. اين جملات پرسشي كه در اشعار، به‌ويژه در داستان‌هاي دوره معاصر ديده مي‌شود، به دليل متكثر كردن معناي متن ادبي اهميت دارد. تكثير معنا با سهيم كردن خواننده در آفرينش متن صورت مي‌گيرد؛ به اين ترتيب كه متن از خواننده چيزي مي‌پرسد و با اين شگرد، به صورت غيرمستقيم از او مي‌خواهد متن را معنا كند. اين نوع پرسش‌ها در اين مقاله، پرسش‌هاي بلاغي تشريكي ناميده‌ شده‌اند. اين مقاله بعد از آنكه درباره ضعف علم معاني سنتي در تبيين اين شگرد بحث مي‌كند، از مباحث زبان‌شناسان و منتقدان ادبي در تبيين نظري جايگاه اين نوع پرسش ياري مي‌گيرد و در پايان، نمونه‌هايي از جملات پرسشي‌ در شعر و داستان معاصر را ذكر مي كند.

From past to present in the persian rhetorical books, for question sentences had listed various intentions that approximately include most of question sentence in classic persian literature. but in the contemporary works whose that are mostly readerresponse, we find rhetorical question that in classic rhetorical books did not mention about them because in classic works rarely find example of them. This rhetorical question find chiefly in contemporary narrative texts and outsatanding by multiplacity of meaning. Multiplicity of meaning created by Contribution of reader in creation of text that in this way apply in the text a rhetorical question and undirectly way request from reader to repley it. This question in the essay named interactive rhetorical question. this essay first discuss about weaknese of persian classic rhetorical books in explain of this devise,afterward analyze the Linguistics and critical discourse that explain this device and finally showed examples of this rhetorical question in poem and literary naratives.