برآورد پارامترهاي ژنتيكي ركوردهاي روز آزمون شير گاوهاي هلشتاين استان تهران با استفاده از مدل تابع كواريانس

Estimation of genetic parameters for testday milk records in Holstein cows of Tehran province using the covariance function

زمينه مطالعاتي: براي طرح ريزي يك برنامه اصلاح نژادي موفق، آگاهي از پارامترهاي ژنتيكي صفات اقتصادي اهميت زيادي دارد. هدف: اين تحقيق با هدف برآورد پارامترهاي ژنتيكي ركوردهاي روز آزمون شير گاوهاي هلشتاين استان تهران انجام شد. روش كار: ركوردها توسط مركز اصلاح نژاد دام كشور طي سال هاي 1376 تا 1388 گردآوري شده بود. ويرايش داده هاي خام، توسط نرم افزارهاي بانك اطلاعاتي اكسل و فاكس پرو انجام شد كه در آن تعداد روزهاي شيردهي در دامنه 305-5 روز و سن نخستين زايش به 36-18 ماه محدود گرديد. داده هاي نهايي شامل 122850 ركورد روز آزمون شير مربوط به 12285 راس گاو هلشتاين زايش اول (هر گاو با 10 ركورد) در 147 گله بود. تجزيه و تحليل عوامل محيطي توسط يك مدل مختلط خطي انجام شد. مدل مزبور شامل گروه توليد، سال زايش، فصل توليد، نوع اسپرم، اثرات متقابل دوطرفه، و متغيرهاي كمكي مربوط به تابع ويلمينك، سن گاو هنگام ركوردگيري، درصد ژن هلشتاين و اثر تصادفي پدر حيوان بود. تجزيه و تحليل ژنتيكي داده ها با استفاده از يك مدل تابع كواريانس بر پايه چندجمله اي هاي متعامد لژاندر انجام شد. نتايج: همه ي اثرات گنجانده شده در مدل مختلط، بر ركوردهاي روز آزمون شير اثر معني دار آماري داشتند (001/0P < ). كمترين و بيشترين واريانس ژنتيكي افزايشي به ترتيب مربوط به ابتدا (678/3 توان دوم كيلوگرم) و انتهاي (305/8 توان دوم كيلوگرم) دوره ي شيردهي بود. بيشترين واريانس محيط دايمي و باقي مانده به ترتيب در انتها (71/17 توان دوم كيلوگرم) و ابتداي (25/19 توان دوم كيلوگرم) دوره ي شيردهي حاصل شد. كمترين وراثت پذيري شير روز آزمون در ماه اول شيردهي (099/0) و بزرگترين آن مربوط به ماه شيردهي هفتم (251/0) بود. همبستگي هاي ژنتيكي افزايشي و محيط دايمي ركوردهاي روز آزمون با افزايش فاصله بين آن ها كاهش يافت. نتيجه گيري نهايي: نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه ركوردهاي روز آزمون شير گاوهاي شيري ايران در ماه هاي مختلف شيردهي، تظاهري از يك صفت واحد نيستند؛ و لذا براي ارزيابي ژنتيكي بايد از مدل هاي روز آزمون با تابعيت تصادفي استفاده نمود.