دكترين مقابله با «بغي» در اسلام و نحوه انعكاس آن در قانون مجازات اسلامي 1370 و 1392

Doctrine confronting with ʹʹrebellionʹʹ in Islamic Law and its reflection in the Iranian Penal Code 1370 & 1392

يكي از موضوعاتي كه در شريعت اسلامي، بحث هاي مفصلي را به خود اختصاص داده است، چگونگي حلّ منازعات در مواردي است كه هر دو طرف درگيري، مسلمان هستند. ماهيت و انگيزه درگيري هاي مسلمانان ممكن است متفاوت و گوناگون باشد. آن چه نگارنده در اين مطالعه به آن پرداخته است، مواردي است كه گروهي از مسلمانان با حكومت اسلامي يا ساختار سياسي مستقر اسلامي دچار چالش بوده و ماهيت و انگيزه درگيري ها هم سياسي است. اين درگيري ها با عنوان «بغي» و مقابله با آن، ذيل «جهاد با باغيان» مورد بررسي قرار گرفته است. فرضيه اين تحقيق آن است كه دكترين مقابله با بغي و راه حل هايي كه براي منازعات سياسي داخلي در اسلام پيش بيني شده است با تكيه بر برادري همه مسلمانان، مبتني بر صلح، مدارا و موازين انساني است. اين مطالعه ضمن تبيين آموزه هاي شريعت اسلامي در اين زمينه، با بررسي اجمالي تحولات حقوق كيفري ايران، نتيجه گرفته است كه سياست كيفري ايران در اين زمينه، به شكل آشكاري با گفتمان شريعت اسلامي متفاوت بوده و در قانون مجازات اسلامي سال 1392 نيز هرچند تغييري در ادبيات قانونگذار مشاهده مي گردد، اما در همگامي با سياست كيفري اسلامي، توفيقي حاصل نشده است.

One of the issues that have been discussed in detail in Islamic law, how to resolve disputes in cases where both sides are Muslim. The main argument of this paper is to investigate cases in which a group of Muslims are having challenges with Islamic rule and the nature and motivation is political conflict. These conflicts are examined with the title of ʹrebellionʹ and confronting with it under the "jihad against the rebellions". The hypothesis of this study is that: Doctrine deals with internal political conflicts in the Muslim rebellion and the solution that is predicted based on the brotherhood of all Muslims, peace, tolerance and human rights. The result is that the Iranian penal policy in this field is obviously different from the discourse of Islamic law. Despite the positive changes in the Penal Code of 1392, but no progress has been made in accordance with Islamic criminal policy.