قلمرو حجيّت اقرار در قانون مجازات اسلامي (مصوّب 1392)

Territory of Authenticity of Confession in Iranian Islamic Penal Code

اقرار در فقه و حقوق همواره مورد توجّه بوده است. در قانون مجازات اسلامي، قانونگذار به كرّات از اقرار به ارتكاب جرم به عنوان يكي از ادله اثبات جرم سخن گفته است. اين دليل در مقايسه با ساير ادله اثبات جرم، همزمان مي تواند به عنوان بهترين و بدترين دليل شناخته شود. بهترين دليل است از اين جهت كه دادرس مي تواند بر اساس آن و بدون هيچگونه ترديدي راجع به رفتار و مسووليت متّهم اظهارنظر نمايد؛ از اينرو، در حقوق جزاي عرفي، اقرار را به عنوان شاه دليل مي شناسند. با اين همه، اقرار مي تواند بدترين دليل در بين ادله اثبات جرم باشد چرا كه ممكن است طريق تحصيل آن نامشروع و غير قانوني بوده باشد. چنان كه بعيد نيست اقرار صورت گرفته، متضمّن شرايط لازم براي سلامت آن نباشد، يا مثلاً در اثر تهديد و شكنجه حاصل شده باشد. طبيعتاً اقراري كه بدون رعايت شرايط موردنظر قانونگذار و شارع مقدّس صورت گرفته باشد در فرآيند كيفري پذيرفته نيست، امّا در مقابل، چنان چه اقرار متضمّن تمامي شرايط مدّنظر قانونگذار باشد آثاري را به دنبال خواهد داشت كه در فرآيند كيفري حايز اهميّت است. در اين مقاله، با بررسي شرايط لازم براي صحّت اقرار بر اساس قانون مجازات اسلامي سعي كرده ايم آثار مترتّب بر اقرار صحيح را مورد مطالعه قرار دهيم.

Confession has always been considered in law and jurisprudence.In the Penal Code the legislator has repeatedly spoken about the confession as one of the proofs of evidence. This proof compared with the other proofs of evidence can be recognized as the best and worst proof. It is the best proof because the judge could decide without any doubt concerning the behavior and responsibility of the accused. Therefore, in conventional criminal law the confession is known as a king proof. Nevertheless, the confession can be the worst proof because it may be achieved illegitimately and illegally. As it is not unlikely that confessions may be obtained by torture or threat. Naturally, the confession without observing the conditions required by the Common and Divine legislator was not accepted in the criminal process. But, in return, if the confession involves all conditions considered by the legislature, some results will follow which is important in the criminal process. In this article, by reviewing the conditions necessary for the veracity of the confession according to the Penal Code, we have tried to study the effects associated with the correct confession.