تحليل آمادگي سازمان‌هاي دولتي شهر رشت در مواجهه با بلاياي طبيعي

The analysis of preparedness for governmental organizations dealing with natural disasters in Rasht city

تحليل آمادگي سازمان‌هاي دولتي شهر رشت در مواجهه با بلاياي طبيعي رقيه حيدري1، سيد علي حسيني2، قاسم موسوي3، نقي صفري4 1. نويسنده مسيول: دانشجوي دكتراي جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري، دانشگاه پيام نور تهران، ايران. Email:hroghaye@ymail.com 2. استاديار، گروه علمي جغرافيا، برنامه‌ريزي شهري، دانشگاه پيام نور، رشت، ايران. 3. دانشجوي دكتراي سلامت در بلايا و فوريت‌ها، دانشگاه علوم پزشكي تهران. تهران، ايران. 4.دانشجوي كارشناسي ارشد جغرافيا، برنامه‌ريزي شهري، دانشگاه آزاد مركز رشت، ايران. دريافت: 29/1/94 پذيرش: 21/11/94 مقدمه: تامين تمهيدات لازم به منظور مواجهه با بحران‌هاي محيطي و سوانح طبيعي از مسايل اساسي در كاهش تلفات انساني و خسارات اقتصادي در مديريت بحران محسوب مي‌شود. هدف اين مقاله شناسايي چالش‌هاي مديريت راهبردي در مقابله با بحران‌هاي طبيعي در شهر‌هاي بزرگ است. در اين خصوص، توجه به مسيله آمادگي و آشنايي و آگاهي از نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديد پيش روي مديريت بحران در سازمان‌هاي شهر رشت ضرورتي ويژه دارد. سوالات اصلي مقاله درباره شناسايي عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهديد سازمان‌ها و ارايه راهبردهاي مناسبي براي آمادگي اين سازمان‌ها در مواجهه با بلاياي طبيعي است. روش: در اين مطالعه، روش تحقيق توصيفي- تحليلي، شيوه اجراي آن پيمايشي و نوع تحقيق كاربردي است. در بخش تجزيه و تحليل داده‌ها از روش تحليل SWOT استفاده شده است. بدين منظور، فهرستي از نقاط‌‌قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهديدهاي سازمان‌ها در زمينه آمادگي در مواجهه با بلاياي طبيعي شناسايي و با طراحي پرسشنامه از كارشناسان و متخصصان نظرخواهي شد و با توجه به عوامل چهارگانه SWOT استراتژي‌هاي SO-ST-WO-WT ارايه شد. از 60 نفر افراد مايل به همكاري و صاحب‌نظر در شهر رشت، 52 نفر اعم از كاركنان مديريت بحران و حوادث استان، هلال‌احمر، شهرداري، بانك، راه و شهرسازي و آموزش و پرورش بر اساس جدول مورگان انتخاب شدند. يافته‌ها: با تركيب عوامل چهارگانه در توليد استراتژي‌هاي WO, WT,SO,ST آنها بدين شكل رتبه‌بندي شدند: استراتژي‌هاي WO با ميانگين 374/3 در رتبه اول، استراتژي‌هاي SO با ميانگين 351/3 در رتبه دوم، استراتژي‌هايWT با ميانگين 308/3 در رتبه سوم و استراتژي‌هاي STبا ميانگين 285/3 در رتبه چهارم قرار دارند. يافته‌هاي تحقيق نشان داد كه كشيدگي نمودار به طرف فرصت‌ها و به راهبردهاي بازنگري نزديك است. نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌ها، مسيولان بايد براي كسب آمادگي سازمان‌ها در هنگام وقوع حوادث تلاش كنند و با كاستن از ضعف‌ها حداكثر استفاده را از فرصت‌هاي موجود ببرند. كلمات‌كليدي: مديريت بحران، آمادگي، تحليل SWOT، شهر رشت.

The analysis of preparedness for governmental organizations dealing with natural disasters in Rasht city Corresponding author: Roghayeh Heidari, PhD student in Geography and Urban Planning, PNU Tehran, Iran Email: hroghaye@ymail.com Seyyed Ali Hosseini Assistant Professor, Department of Geography, Urban Planning, PNU, Rasht, Iran Ghasem Mousavi, PhD student in health in disasters and emergencies, Tehran University of Medical Sciences, Tehran Iran Naqi Safari, MA in Geography, Urban Planning, Azad University of Rasht, Iran Received: 18 April, 2015 Accepted: 10 February, 2016 Abstract Background: The fundamental problem for casualty reduction and economic losses in crisis management is to supply arrangements in order to deal with environmental crises and natural. This article aimed to identify the strategic management challenges dealing with natural disasters in large cities. In this regard, pay attention to the readiness and know about the strengths, weaknesses, opportunities and threats facing the crisis management in organizations had a great importance in Rasht. The main questions were about to identify the factors strengths, weaknesses, opportunities and threats of organizations and to provide the appropriate strategies for these organizations to be prepared dealing with natural disasters. Method: In this descriptive and applied study, the SWOT analysis were used to assess and identify strengths, weaknesses, opportunities and threats points dealing with natural disaster preparedness in organizations; also the questionnaire was designed based on the experts’ opinions; and SO-ST-WO-WT strategies were presented according to four factors SWOT. Of the 60 persons willing to cooperate and the experts’ view, about 52 were selected in Rasht including staff in disaster and crisis management in province, Red Crescent society, municipalities, bank, oil administration, education based on Morgan table. Findings: By combining four factors of planning strategies (WO, WT, SO, ST), they ranked as follows: WO strategies in the first place with an average of 3/374; SO strategies with an average of 3/351 in second place; in the third, WT strategies with an average score of 3/308 and finally, ST strategies with an average score of 3/285 in the fourth place. The results showed that the stretch of the graph is towards the opportunities close to the strategic review. Conclusion: According to the findings, the officials should work to prepare organizations in disasters and take advantage of opportunities by reducing the weaknesses. Keywords: crisis management, preparation, analysis, SWOT, Rasht