اثر پاكلوبوترازول بر ميزان توزيع مجدد مواد فتوسنتزي به دانه سه رقم گندم (Triticum aestivum. L) در شرايط تنش گرما

به منظور بررسي اثر تنظيم كننده رشد گياهي پاكلوبوترازول در شرايط مطلوب و تنش گرماي پايان فصل بر ميزان توزيع مجدد مواد فتوسنتزي به دانه سه رقم گندم، دو آزمايش جداگانه به صورت كرت هاي يك بار خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و در چهار تكرار در منطقه دزفول در سال زراعي 93-1392 انجام شد. آزمايش اول شامل كاشت ارقام گندم (استار، ويريناك و چمران) در تاريخ كشت توصيه شده (اول آذرماه) بود و به منظور مصادف شدن مراحل فنولوژيكي رشد گياه بعد از گرده افشاني با تنش گرماي پايان فصل، تاريخ كشت در آزمايش ديگر، اول بهمن ماه در نظر گرفته شد. در هر آزمايش، چهار سطح پاكلوبوترازول شامل صفر، 50 ، 100 و 150 ميلي گرم در ليتر به عنوان كرت هاي اصلي و سه رقم گندم نان شامل استار، ويريناك و چمران به عنوان كرت هاي فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه مصرف پاكلوبوترازول باعث افزايش معني دار ميزان توزيع مجدد مواد ذخيره اي و فتوسنتز جاري ارقام گندم در هر دو شرايط مطلوب و تنش گرماي پايان فصل گرديد. تنش گرما، ميزان توزيع مجدد و ميزان فتوسنتز جاري را به ترتيب حدود 12 و 31 درصد كاهش داد. ميانگين سهم توزيع مجدد ارقام گندم در شرايط تنش گرما نسبت به شرايط مطلوب، 17 درصد افزايش يافت. بيش ترين و كم ترين ميزان سهم توزيع مجدد در شرايط تنش گرما نسبت به شرايط مطلوب به ترتيب به رقم ديررس استار و زودرس ويريناك اختصاص داشت. در اين تحقيق، اثر مثبت مصرف پاكلوبوترازول بر شيب تغييرات ميزان عملكرد دانه در شرايط تنش گرماي پايان فصل نسبت به شرايط مطلوب بيش تر بود، به طوري كه ميانگين افزايش عملكرد دانه تيمارهاي كاربرد پاكلوبوترازول در ارقام گندم مورد مطالعه نسبت به تيمار شاهد (عدم مصرف پاكلوبوترازول)، در شرايط مطلوب حدود 17 درصد و در شرايط تنش گرماي پايان فصل، حدود 23 درصد بود.