برهمكنش كادميم و سطوح مختلف نيتروژن آلي و معدني بر برخي خصوصيات فيزيولوژيك و مورفولوژيك گياه دارويي خرفه (Portulaca oleracea)

Interaction of cadmium and different levels of organic and inorganic nitrogen on some physiological and morphological characteristics of purslane (Portulaca oleraceae) medicinal plant

به منظور بررسي برهمكنش كادميم با سطوح مختلف نيتروژن آلي و معدني بر خصوصيات مورفولوژيك و فيزيولوژيك گياه دارويي خرفه، آزمايشي در گلخانه پژوهشي دانشگاه شهركرد در سال 1391 اجرا شد. تيمارهاي نيتروژن شامل چهار سطح كاربرد جداگانه (60 و 120 ميلي گرم نيتروژن در كيلوگرم خاك از منابع كود گاوي و كود اوره)، سه سطح كود تلفيقي (90 ميلي گرم نيتروژن در كيلوگرم به نسبت 2:1، 1:1 و 1:2 از منابع كود اوره و كود گاوي) و شاهد (عدم مصرف كود) به عنوان فاكتور اول و دو سطح كادميم (۱۰ ميلي گرم كادميم بر كيلوگرم خاك و عدم كاربرد كادميم) به عنوان فاكتور دوم مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه كادميم باعث كاهش معني دار كلروفيل ها و كاروتنوئيدهاي برگ، ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن خشك ساقه، وزن خشك برگ و وزن خشك اندام هوايي گياه شد. ولي افزايش مصرف نيتروژن، در شرايط كاربرد و عدم كاربرد كادميم، موجب افزايش معني دار صفات ياد شده گرديد. بيشترين عملكرد خرفه در تيمار 120 ميليگرم نيتروژن از منبع كود گاوي حاصل شد. از طرفي، عملكرد خرفه در تيمار 120 ميلي گرم نيتروژن از منبع اوره با تيمار تلفيقي 1:1 از منابع كود گاوي و شيميايي اختلاف معني داري نداشت. به طور كلي، مي توان اظهار نمود كه با تأمين نيتروژن از منبع كود دامي نه تنها پتانسيل عملكرد خرفه افزايش مي يابد، بلكه اثر تنش كادميم بر رشد اين گياه نيز تعديل مي گردد.

In order to investigate the interaction of cadmium (Cd) and different levels of organic and inorganic nitrogen (N) on some physiological and morphological traits of purslane (Portulaca oleraceae) medicinal plant, an experiment was conducted in Research Greenhouse of Shahrekord University, in 2012. Nitrogen treatments were consisted of four separate application levels (60 and 120 mg N/kg soil in the form of urea and cattle manure), three levels of combinedfertilizer application (90 mg N/kg as ratios of 2:1, 1:1 and 1:2 from urea and cattle manure, respectively), and control (no fertilizer and manure) as the first factor and two levels of Cd (10 mg Cd per kg soil and no Cd application) as the second factor. Results showed that Cd significantly decreased leaf chlorophyll, leaf carotenoids, plant height, number of leaves, leaf dry weight, stem dry weight and shoot dry weight. However, increasing N application significantly increased the aforementioned traits under Cd and without Cd application. The greatest purslane yield was obtained in 120 mg N/ kg as cattle manure. On the other hand, there was no significant difference between 120 mg N/kg as urea and combined treatment (1:1) as cattle manure and chemical fertilizer. In general, it can be concluded that application of animal manure not only would increase potential yield of purslane, but also mitigates the Cd stress effect on growth of purslane crop.