تأثير تنش شوري و اسيد ساليسيليك بر برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك گياه بادمجان (Solanum melongena var. Taki) در سيستم كشت بدون خاك

Effect of salinity stress and salicylic acid on some morphophysiological characteristics of eggplant (Solanum melongena var. Taki) in soilless culture

شوري، مسئله بسيار جدي براي توسعه كشاورزي، به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك، به شمار مي رود. از طرف ديگر، مزاياي متعدد كشت بدون خاك در اين مناطق سبب گسترش استفاده از اين سيستم ها شده است. در اين پژوهش، به منظور بررسي اثر ساليسيليك اسيد و تنش شوري بر خصوصيات رويشي و فيزيولوژيك بادمجان، آزمايشي به صورت فاكتوريل با دو فاكتور شامل اسيد ساليسيليك در سه سطح (صفر، 50 و 100 ميلي گرم در ليتر) و تنش شوري در سه سطح (صفر، 75 و 150 ميلي مولار كلريد سديم) با سه تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه اثرهاي ساده و متقابل سطوح مختلف شوري و اسيد ساليسيليك، به جز قطر شاخه، كلروفيل b و ميزان عنصر كلسيم، بر شاخص هاي رويشي، رنگدانه هاي فتوسنتزي، قندهاي محلول، پرولين و عناصر معدني معني دار شد. با افزايش سطح شوري، شاخص هاي ارتفاع، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر و خشك شاخساره، وزن تر و خشك ريشه، رنگدانه هاي فتوسنتزي شامل كلروفيل a، كلروفيل b و كاروتنوئيد، قندهاي محلول و ميزان عنصر پتاسيم كاهش يافت؛ كاربرد اسيد ساليسيليك، شاخص هاي مذكور را بهبود بخشيد. ولي مقدار غلظت عناصر سديم و كلر تحت شرايط تنش شوري افزايش يافت و كاربرد اسيد ساليسيليك تا حدودي اين شرايط را بهبود بخشيد. همچنين، مقدار پرولين با افزايش سطح شوري و كاربرد اسيد ساليسيليك افزايش يافت. بر اساس نتايج به دست آمده و با توجه به افزايش املاح در آب آبياري گلخانه ها، با كاربرد اسيد ساليسيليك مي توان رشد گياه را در شرايط شوري بهبود بخشيد.

Salinity is a serious problem for expansion of agriculture, especially in arid and semiarid regions. On the other hand, various benefits of soilless culture have caused the expansion of this system in these areas. In order to investigate the effect of different levels of salicylic acid and salinity stress on vegetative and physiological characteristics of eggplant, a factorial experiment was conducted with two factors, including salicylic acid at three levels (0, 50 and 100 mg/L) and salinity stress at three levels (0, 75 and 150 mM NaCl) with 3 replications. The results showed that the main and interaction effects of different levels of salinity and salicylic acid were significant (except stem diameter, chlorophyll b and calcium concentration) on growth parameters, photosynthetic pigments, soluble sugars, proline and mineral elements. Plant height, number of leaves, leaf area, fresh and dry weight of shoots, fresh and dry weight of roots, photosynthetic pigments (chlorophyll a, chlorophyll b and carotenoids), soluble sugars and K content were decreased by increasing salinity level. Application of salicylic acid improved these parameters. But, Na+ and Cl contents were increased under the salinity stress. Application of salicylic acid partially improved this situation. Also, proline content was increased by increasing salinity and salicylic acid levels. Based on the obtained results, and the problem of high salinity level of irrigation water in greenhouses, application of salicylic acid can improve plant growth under saline conditions.