هنر ارزشي و غيرارزشي از ديدگاه افلاطون

Value Art and Nonvalue Art from the Perspective of Plato

از آنجا كه افلاطون اولين فيلسوفِ آغازگر تأليف در حوزۀ زيبايي و بر زيبايي‌شناسي هنري بعد از خود بسيار تأثير‌گذار بوده است، بررسي ديدگاه وي در خصوص زيبايي‌هاي هنري اهميت بسياري دارد. البته هرچند هنرهاي زيبا، به‌نحوي كه در عصر حاضر مصطلح است، در دوران افلاطون مطرح نبوده، اما مي‌توان از مطالب و آرايي كه افلاطون به‌طور پراكنده در باب هنرهاي زيبا بيان كرده است، نظر وي را كشف كرد. راجع به ديدگاه افلاطون پيرامون هنرهاي زيبا دو نظر وجود دارد. برخي او را موافق هنر دانسته‌اند و در صدد توجيه مخالفت‌هاي صريح وي برآمده‌اند و برخي نيز او را ضدّ و مخالف هنر دانسته‌اند. در اين پژوهش فارغ از نظر موافقان و مخالفان به بررسي هنر از ديدگاه افلاطون پرداخته مي‌شود و نتيجه آنكه وي را نه مي‌توان مخالف و نه موافق مطلق هنرهاي زيبا دانست. بلكه افلاطون به دو نوع هنر معتقد است؛ هنر ارزشي و غيرارزشي و براي هر يك از اين انواع ويژگي‌هايي ذكر مي‌كند؛ كه اساسي‌ترين وجه مميزۀ اين دو هنر، بهره‌مندي از زيبايي مطلق؛ يعني منشأ الهي داشتن است.

Since Plato is regarded as the first philosopher who started writing on aesthetics and impacted upon artistic aesthetics following him, a review of his perspective on artistic aesthetic is of crucial importance. Although fine arts in its current form have not existed at the time of Plato, his ideas could be discovered from what he has sporadically expressed on fine arts. There are two viewpoints on Plato's perspective on fine arts. Some believe he has been for arts and have tried to justify his explicit objections to art. Some others have known him against art. This study reviews Plato's ideas on art irrespective of the views of his opponents and proponents. The findings show he is neither an absolute proponent nor an absolute opponent of fine arts. That is, Plato believes in two types of art: Value art and nonvalue art. He expresses some features for each type and regards absolute aesthetic (i.e. having a divine origin) as the most distinctive feature differentiating these two types of art.