بررسي اثرات سويه هاي باكتري ريزوبيوم در عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا چيتي (Phaseolus vulgaris L.) در شرايط تنش خشكي

Effects of rhizobium bacteria strains on yield components of common bean (Phaseolus vulgaris L.) in drought stress condition

امروزه تنش خشكي مهمترين تنش غير زيستي براي گياهان است. در مناطق خشك، جهت افزايش تثبيت زيستي نيتروژن و عملكرد گياه، استفاده از باكتري هاي ريزوبيوم مقاوم به خشكي در زراعت لوبيا ضروري است. جهت بررسي اين موضوع اقدام به اجراي آزمايش كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي سال هاي 1393 و1394 گرديد. در سطوح اصلي اين آزمايش تيمارهاي تنش خشكي شامل آبياري بر اساس 30، 60 و 80 درصد آب قابل استفاده خاك (به ترتيب تنش شديد، متوسط وبدون تنش) و در سطوح فرعي تيمار هاي باكتري ريزوبيوم لگومينوزاروم فازيولي شامل سويه هاي R160, R54, R58 و7 R17 قرار داشت. حجم آب مصرفي، كارآيي مصرف آب، مقدار نيتروژن گياه، عملكرد و برخي از اجزاي عملكرد صفات مورد اندازه گيري در اين آزمايش بودند. در مجموع دو سال نتايج نشان داد، تنش آبي و سويه هاي باكتري اثرات معني داري در سطح پنج درصد در عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا داشتند. بيشترين مقدار عملكرد برابر 3066 كيلوگرم در هكتار با مصرف آب آبياري در 60 درصد آب قابل استفاده خاك و استفاده از باكتري ريزوبيوم سويه ي R160 به دست آمد كه با تيمار 80 درصد آب قابل استفاده، تفاوت معني داري نداشت. نتايج اين تحقيق نشان داد در صورت استفاده از باكتري ريزوبيوم سويه ي 160، گياه لوبيا قادر به تحمل تنش خشكي متوسط بدون افت عملكرد است.

The drought stress is the most important of abiotic stress for plants. In dryand regions, the implication of drought tolerant strains of rhizobia is a critical way to enhance yield and development of nitrogen fixation in beans farming.To investigate the effects of rhizobial strains on yield of common bean under drought stress, this study was performed based on randomized complete block design as a split plot experiment with 12 treatments in 3 replications during 2014 and 2015. The treatments were irrigated to achieve the values of 30, 60 and 80 % available soil moisture as drought stresses (sever-, moderate- and non-) in main plots and inoculated seeds by rhizobium bacteria strains 54, 58, 160 and 177 arranged in sub-plots. The volume of irrigation water, water use efficiency, plant nitrogen, yield and yield components were determined. The results in 2 years revealed that, the drought stress and rhizobium treatments showed significant (P < 0.05 %) effects on yield and yield components. There was no significant between 80 and 60 % available water content. But the highest yield (3066 kgha-1) was obtained in irrigation level at 60 % available water (moderate stress) and seed inoculated by rhizobium bacteria strain 160. These results showed that, the application of rhizobium bacteria strain 160 increased drought tolerance without any reduction of yield in common bean.