اثر روش هاي كاربرد باكتري هاي افزاينده رشد گياه بر توليد گندم در شرايط شوري خاك

Evaluation of different application methods of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) on wheat growth in a saline soil

در اين تحقيق روش هاي كاربرد باكتري هاي ريزوسفري مفيد براي توليد گندم در يك خاك شور با EC پنج دسي زيمنس بر متر و در شرايط مزرعه مورد بررسي قرار گرفتند. سه سويه از باكتري هاي ازتوباكتر، آزوسپريليوم و سودوموناس به صورت مخلوط فرموله و به عنوان تيمار باكتري هاي افزاينده رشد انتخاب گرديد. آزمايش بصورت فاكتوريل با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي و طي دو سال زراعي90-1389 و 91-1390 در مركز تحقيقات آذربايجان شرقي اجرا شد. فاكتور اول كاربرد باكتري هاي افزاينده رشد در پنج سطح (چهار روش استفاده و يك روش بدون مصرف باكتري) و فاكتور دوم استفاده از كود نيتروژنه در سه سطح (100 و 70 درصد توصيه كودي و بدون مصرف نيتروژن) بود. روش هاي كاربرد باكتري هاي افزاينده رشد به صورت هاي آغشته نمودن بذر گندم با باكتري در فصل پاييز هنگام كاشت (بذرمال)، كاربرد با آب آبياري در فصل بهار (كود آبياري)، اسپري بر سطح برگ و اندام هوايي گياه در فصل بهار (اسپري برگي) و تلفيق هر سه روش فوق بود. نتايج تجزيه مركب مجموع دو سال نشان داد فاكتور روش كاربرد باكتري هاي افزاينده رشد و تيمار كود نيتروژنه تاثير معني داري بر افزايش عملكرد دانه و كاه توليدي داشتند. استفاده از باكتري هاي افزاينده رشد به روش بذرمال، كود آبياري و اسپري برگي عملكرد دانه را نسبت به شاهد (بدون استفاده از باكتري) به ترتيب 5/46، 3/37 و 9/24 درصد افزايش داد. در تيمار كود نيتروژنه سطوح 100 و 70 درصد توصيه كودي عملكرد دانه را نسبت به تيمار شاهد (بدون مصرف كود نيتروژنه)، به ترتيب 6/18 و 1/9 درصد افزايش داد.

In this research, different application methods of PGPR were evaluated on wheat productivity in a saline soil (EC=5 dS/m) under field conditions. Three strains of Azotobacter, Azospirillum and Pseudomonas bacteria mixed and formulated as PGPR treatment. The experiment was conducted in a factorial randomized block design for two years 2010-11 and 2011-12 in agriculture and natural resources research and education center of East Azarbaijan. The first factor was PGPR application methods in five levels (four PGPR using methods and no- PGPR application) and the second factor was three levels of nitrogen fertilizer treatment (0, 70 and 100 percent of recommended rates of nitrogen). PGPR application methods involved inoculation of wheat seeds with bacteria in autumn sowing (seed treatment), implication of bacteria in spring through irrigation water (fertigation), spraying plant leaves and shoots with bacterial suspension in spring (foliar application) and the combination of those three methods. Combined analysis of data for two years showed that PGPR application methods and nitrogen fertilizer had significant effects on increasing grain yield and biomass production. Using PGPR in seed treatment, fertigation and foliar application methods comparing to control treatments (without PGPR) increased grain yield 45.5, 37.3 and 24.9 %, respectively. The 100 and 70 % of N fertilizer recommendation treatments increased grain production 18.6 and 9.1 % respectively more than control (without fertilizer) treatments.