بازتاب الگوهاي معيشتي شهرهاي جنوب غرب ايران در منابع مكتوب دوران اسلامي از سده چهارم تا پايان سده نهم قمري/دهم تا پانزدهم ميلادي

The Livelihood Patterns of Iran's Southwestern Cities in Texts of Islamic Period (10th 15th A.D)

شهرنشيني دوران اسلامي با تعاليم مكتب اسلام عجين شد و سيمايي متفاوت از شهر دوره ساساني ارائه كرد. هدف اصلي اين پژوهش نشان دادن چشم‌انداز مستندي از فضاي اقتصادي حاكم بر شهرهاي اسلامي، در منطقه موضوع مطالعه است. اين چشم‌انداز از طريق مطالعه اسناد و اطلاعات تاريخي مكتوب در گزارش‌هاي جغرافيانويسان مسلمان، به روش تاريخي تحليلي و مبتني بر جمع‌آوري و جمع‌بندي فراهم آمده است. در اين نوشتار، بازتاب عوامل محيطي و جغرافيايي بر معيشت مردم شهرهاي منطقه موضوع مطالعه از سده‌هاي چهارم/ تا نهم قمري/دهم تا پانزدهم ميلادي و تعيين پراكندگي جغرافيايي حوزه‌هاي معيشتي جنوب غرب ايران و نيز نقش حكومت‌ها در شكل‌گيري سيماي اقتصادي و معيشتي شهرهاي دوران اسلامي بررسي شده است. عوامل زيست محيطي، طبيعي، فرهنگي و سياسي از يك سو و راه‌هاي بازرگاني امن در سايه سياست‌گذاري‌هاي دولتي از سوي ديگر، در اتخاذ شيوه‌هاي معيشتي نقش بارزي داشته‌اند. در برآيند اين پژوهش، متون تاريخي و جغرافيايي به جاي مانده از بازه زماني ضمن به تصوير كشيدن سيماي اجتماعي شهرها، مدارك مستندي از رونق شهرنشيني و گسترش كشاورزي، باغداري، صنعت، بازرگاني، تجارت و خدمات شهري اين دوران در اختيار ما نهادند.

The Urbanization of Islamic period, which affected by Islamic beliefs, differed from that in Sassanid period. This research endeavors to reveal the perspective of economic atmosphere of Islamic cities in region of study subject. Such perspective has been provided by employing the documents and written historical information in Muslim geographers' books based on historical approach. Furthermore, such research  investigates not only the effect of geographical elements on the inhabitant's livelihood from 10th to 15th century with geographical dispersion of  Iran's south western zones but also the influence of governments on economical and livelihood perspective of such cities in Islamic period. The natural, political cultural reasons, secure commercial roads and governmental policies had a significant impact on the means of livelihood. The available geographical and historical texts have offered credible evidence of the explanation of the elements such as urbanization, agricultural, gardening, industry, trade and urban services in such period with a social perspective of such cities.