بررسي علل ضعف تاريخ‌نگاري در قلمرو سلجوقيان

The Reasons of Historiography Weakness in Seljuk Territory

در ايران، تاريخ‌نگاري از هنگام شكل‌گيري تاكنون، فراز و فرودهاي بسياري را از سر گذرانده است. در اين ميان، برآمدن و فرو پاشيدن حكومت‌ها، در اين فراز و فرودها نقش مهمي داشته است. به گونه‌اي كه برآمدن حكومت‌هاي بزرگ و حتي محلي، باعث نگارش آثار تاريخ‌نگارانه با هدف جاودانه كردن و مشروعيت‌بخشي به آن حكومت‌ها مي­شد. بي‌گمان با از ميان رفتن اين ضرورت، نگارش آثار تاريخ‌نگارانه نيز با ركود روبه‌رو مي‌شد. با وجود اين سخن، برآمدن حكومت سلجوقيان در ايران، رونق تاريخ‌نگاري و نگارش آثار تاريخ‌نگارانه چنداني را منجر نشد. تاكنون آنچه از تاريخ‌نگاري اين دوره به دست آمده، شامل آثاري است كه خارج از دربار سلجوقيان ايران و بدون حمايت آنان نوشته شده است. در واقع در اين دوره، تاريخ‌نگاري با رونق چنداني مواجه نشد. توجه مقطعي سلجوقيان به تاريخ‌نگاري، باعث از ميان رفتن معدود آثار نگارش يافته با حمايت آنان شد. امري كه باعث شگفتي است و علل آن نياز به بررسي دارد. از آنجا كه تاكنون پژوهشي مستقل در اين باره انجام نگرفته، اين مقاله در پي آن است كه به بررسي علل ضعف تاريخ‌نگاري در قلمرو سلجوقيان ايران بپردازد.

Historiography of Iran has considerably fluctuated from its advent. Indeed, fall and rise of governments have played a significant role in such fluctuation. In other words, the rise of great governments and even local ones led to the advent of historical texts in order to make such governments eternal and give them legitimacy. Undoubtedly, the writing of historical texts depended on such necessity. However, the foundation of Seljuk government in Iran did not led to the spreading of historiography. The available historical texts were produced out of territory of Seljuks and without of their support. In other words, historiography did not spread remarkably in this period. The remaining historical texts were disappeared due to lack of Seljuk consideration for them. Such amazing issue needs to be analyzed. The Present study tries to investigate the reasons of historiography weakness in Seljuk Empire in Iran.