بررسي جايگاه اقتصادي عتبات عاليات در روابط ايران و عثماني در دوره صفوي

Atabat Aliyat, The Safavids, Ottomans, Pilgrims, Shah Abbas.

در اين پژوهش تلاش شده است جايگاه اقتصادي عتبات عاليات ميان دو دولت صفويه و عثماني بررسي شده و بازتاب آن در روابط سياسي دو كشور ايران و عثماني ارزيابي شود. در اين مقوله درباره سه ركن اساسي بحث شده است: 1. زيارت عتبات (زوار)؛ 2. موقوفات؛ 3. دفن اموات. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه در اين دوران تسلط بر منطقه عراق، به ويژه عتبات عاليات و دستيابي به منافع اقتصادي آن، از جمله مباحث مهم براي دو دولت صفويه و عثماني بود. چنان‌كه ورود زائران ايراني به اماكن مقدس عراق با رونق بازار، ايجاد كسب و كار، گسترش تجارت، رونق كاروانسراها و راهداري­ها و رفع بيكاري همراه بود. در اين وضعيت، ورود انبوه زوار نوعي «صادرات نامرئي» براي عراق بود كه مي‌توانست در رفع مشكلات اقتصادي مردم عراق كمك كند. در اين ميان، موقوفات و نذور سلاطين صفوي و عثماني و زوار شيعه در عتبات عاليات، بر اهميت اقتصادي اين منطقه مي‌افزود و رونق اقتصادي منطقه را موجب مي‌شد. درآمد اقتصادي ديگري كه اين منطقه براي دو دولت عثماني و صفوي داشت، دريافت وجوه متعدد براي كفن و دفن اموات و قيمت هنگفت زمين در آنجا بود.

In This Study, We Have Tried Economic Status Holy Shrines, Between Iran And Ottoman Review And Reflection On Political Relations Between The Two Countries Evaluated The Safavids And The Ottomans. In This Article We Talk About Three Pillars: 1. Pilgrimage Shrines (Pilgrims) 2. Endowment 3. The Burial Of The Dead. Accordingly, The Findings Suggest That In This Era Of Domination Of The Region, Especially Iraq, The Atabat Aliyat And The Pursuit Of Economic Interests, Including Important Issue For The Government Was The Safavid And Ottoman. If Iranian Pilgrims To Holy Sites In Iraq, Boom, Business Creation, Business Development, Prosperity And The Elimination Of Unemployment Was Caravanserais And Toll. The Massive Arrival Of Pilgrims This Kind Of "Invisible Exports" To Iraq, Which Could Help To Solve The Economic Problems Of The Iraqi People. The Safavid And Ottoman Sultans Endowments And Offerings And Shiite Pilgrims On The Holy Places Of The Region's Economic Importance And Economically Flourishing Area Was Added. Other Economic Income Of The Region To The Ottoman And Safavid, The Multiple Funds, For Burial Of The Dead And The High Price Of Land In The Holy Shrines.