روابط و مناسبات حكومت صفويه با الكاي هُورامان

Safavid’s relationship with Hawraman’s Olka

الكاي هورامان يا به نقل از منابع عصر صفوي «اُورمان»، از جمله حكومت‌هاي محلي ناشناختۀ تاريخ ايران است كه سابقۀ تشكيل آن به سال 393 ق/1003 م باز مي‌گردد. سلاطين هورامان در دوران اوج قدرت خود، نواحي بين شهرزور تا نزديك سنندج را زير سلطه داشتند. با نگاه به نقش عثماني‌ها و خاندان اردلان در اين منطقه، روابط سلاطين اين ناحيه با حكومت صفويه نيازمند تحليل و بررسي است؟ پرسشي كه اين مقاله حول محور آن شكل گرفته، اين است كه چه عواملي باعث توجه حكومت صفوي به الكاي هورامان و گسترش روابط با آن‌ها شد؟ اين پژوهش با تكيه بر داده‌هاي منابع تاريخي و رقم‌هاي حكومتي و با استفاده از روش توصيفي‌تحليلي نوشته شده است. پژوهش مي‌كوشد نشان دهد كه صفويان ضمن سپردن حكومت هورامان به حاكمان اين ناحيه، به آن‌ها در مقابل خاندان اردلان در كردستان و بابان‌ها در سليمانيه استقلال دادند و اين‌گونه، در پي آن بودند تا با حمايت و نظارت مستقيم بر آن‌ها، از موقعيت ژئوپلتيكي ناحيه هورامان در مقابله با عثماني‌ها استفاده كنند؛ همچنين آن‌ها را رقيبي براي خاندان اردلان قرار دهند كه روابط پنهاني‌شان با بابان‌هاي سليمانيه، صفويان را به طور كامل به آن‌ها بي‌اعتماد كرده بود.

Abstract Hawraman’s Olka or “Orman” quoting from Safavid age sources is one of the local governments of Iran’s unknown history that its formation record dates back to 393 lunar year. Hawraman kings in the climax of their power ruled the regions between Shahrezour and neighboring Sanandaj. It’s necessary to analyze the relationship of this region’s kings with Safavid government regarding the role of Ottoman and Ardalan dynasty in it. The question that this survey forms around is what factors caused the attention and developing Safavid government relationships with Hawraman’s Olka. This survey, emphasizing the historical data sources and government digits and using descriptive analytic method tries to show that Safavid coinciding with donating the Hawraman government to this region’s governors and giving independence to them against Ardalan dynasty and Solaymanya Babans, intended to use the geopolitical situation of Hawraman region against Ottoman and placing them as the rivals of Ardalan dynasty which their hidden relationship with Solaymanya Babans, made Safavid completely unreliable toward them, through direct support and control over them.