خطاب هاي قرآن در انديشه ي اصولي امام خميني(ره)

احكام تكليفي قرآن كريم به صورت خطاب هاي كلي بيان شده است كه معمولاً با ادوات ندا همراه است. خطاب نيز به مخاطب حاضر نياز دارد. از سوي ديگر، احكام اسلامي براي تمام مردم و در همه ي زمان ها وضع شده است. بر اين اساس، اين بحث بين علماي اصول مطرح شده كه حكم اين نداها چگونه متوجه غايبان نيز مي شود ـ به خصوص در مواردي كه شبهه ي اختصاصِ حكم به حاضران وجود دارد ـ بعضي علماي اصول از طريق قاعده ي اشتراكِ احكام به اين شبهه پاسخ داده اند و اكثر علماي اصول نيز معتقدند كه حكم اين خطاب ها مانند قضاياي حقيقيه، متوجه افراد موجود و افراد مفروض الوجود است. امام خميني(ره) ضمن رد نظريات مذكور، معتقد است كه خطاب هاي قرآن از جنس قوانين عقلاني است كه اساساً مخاطب آن افراد نيستند، بلكه كل جامعه با عناويني مانند «الناس» مورد خطاب واقع شده اند. بنابراين، ويژگي هاي فردي مانند علم و قدرت، شرط جعل تكليف نيست، بلكه شرط مرحله ي امتثال و تنجز تكليف است. نتيجه اين ديدگاه در بسياري از مسائل اصولي ظاهر مي شود. در باب علم اجمالي، تكليف در هر حال در حق مكلف منجز است، حتي در موردي كه يكي از اطراف علم اجمالي از محل ابتلا مكلف خارج است و او قدرت ارتكاب را ندارد؛ يا در مورد صحت عبادت مهمي كه با وجود فعليت عبادت اهم و ترك آن عبادت، انجام شده است.