بررسي آب مجازي، بهره‌وري و ردپاي اكولوژيك آب در مزارع گندم آبي و ذرت در منطقه كوزران (شهرستان كرمانشاه)

Evaluation of Virtual Water, Water Productivity and Ecological Footprint in Wheat and Maize Farms in West of Iran: A Case Study of Kouzaran Region, Kermanshah Province

بررسي مقدار آب مجازي سپس مقدار بهر‌وري، در فرآورده‌ي كشاورزي، نياز به پي‌ريزي روابطي است كه نشان‌دهنده مقدار واقعي مصرف آب براي توليد آن فرآورده باشد. اين امر رويكرد جديدي را در پايش‌هاي بوم‌شناختي كشاورزي نمايان مي‌سازد. در اين مطالعه آب مجازي، ميزان بهره‌وري و رد پاي اكولوژيك آب مزارع گندم آبي و ذرت منطقه كوزران در سال زراعي 92-93 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه مقدار آب مجازي مزارع گندم در منطقه براي بازده‏ي آبياري معادل 100، 40 و 32 درصد به ترتيب برابر 2202، 3523 و 3699 مترمكعب بر تن بود. اين مقادير براي مزارع ذرت به ترتيب 2417، 3867 و 4060 متر مكعب بر تن بدست آمد. مقادير بهره‌وري براي مزارع گندم 454/0، 283/0 و 27/0 و براي مزارع ذرت 413/0، 258/0 و 246/0 تن بر مترمكعب با بازده‌هاي آبياري ذكر شده بود. ردپاي اكولوژيك آب براي مزارع گندم آبي با سطح زير كشت 4851 هكتار 18251150 مترمكعب در سال و براي مزارع ذرت با سطح زير كشت 2523 هكتار 10550601 مترمكعب برآورد شد. با توجه به نتايج حاصل شده از اين پژوهش پيشنهاد مي‌شود كه كشت گياهان پرمصرفي مانند ذرت دانه‌اي با توجه به شرايط وخيم آبي منطقه متوقف شده، گياهان جايگزيني مانند زعفران كه نياز آبي كمتري دارند در برنامه زراعي كشاورزان منطقه كوزران گنجانده شوند و سرمايه‏گذاري بيشتري در جهت توسعه كشت محصولاتي مانند كلزا كه با وضعيت آب و هوايي منطقه سازگاري بهتري دارند صورت پذيرد. همچنين نسبت به افزايش بهره‌وري و بازده آبياري و به موازات آن كاهش كشت گندم آبي اقدام شود و سرمايه‏گذاري اصلي به بخش كشت گندم ديم و آبياري تكميلي آن اختصاص يابد.

The study of virtual water and water productivity in agricultural crops requires the establishment of relations where represent the actual amount of water in order to produce the respective crop. This feature presents a new approach in studies regarding agricultural ecology. This survey evaluates the virtual water, water productivity and ecological water footprint of wheat and corn fields in the Kouzaran region which is located in the center of Kermanshah province in the period of 2013 to 2014. Results showed that the amount of virtual water in wheat systems in the region with irrigation efficiency equal to 100, 40 and 32 percent were 2202, 3523 and 3699 m3/ton, respectively. For the aforementioned efficiencies, these numbers for corn were 2417, 3867 and 4060 ton/m3, respectively. The amount of water productivity for wheat systems were 0.454, 0.283 and 0.27 whilst for corn systems were 0.413 and 0.258 and 0.246 ton/m3. The ecological water footprint for irrigated wheat systems with 4851 hectares of cultivated land was 18251150 m3/year and for corn systems with 2523 hectares of cultivated land was 10550601 m3/year. According to the findings of the current study, is suggested that considering the severe water shortages in the region, cultivation of highconsuming crops such as corn must be stopped and alternative plants like saffron must be replaced in the Kouzaran 's farmers’ agricultural planning. Improving productivity and efficiency of irrigation as well as decreasing irrigated wheat cultivation must be considered as main priorities in the region, simultaneously much more investments should be allocated to rainfed wheat cultivation and supplementary irrigation in order to overcome current problems..