پديد آورندگان :
خداشناس، عليرضا نويسنده بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي,سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي,ايران khodashenas, alireza
كليدواژه :
بهره‌وري آب , جو , كلزا , گندم , كاهش فصل رشد
چكيده فارسي :
در حال حاضر قسمت عمده‌اي از آب مورد نياز بخش هاي كشاورزي، صنعت و ساير مصارف استان خراسان رضوي با استفاده از منابع محدود زيرزميني تأمين مي شود امّا روند كنوني مصرف آب در بخش‌هاي مختلف از جمله كشاورزي موجد نگراني‌هاي جدي در زمينه دوام كميت و كيفيت آب قابل دسترس براي تأمين نيازهاي آينده‌اي نه‌چندان دور در اين استان است. به‌منظور دستيابي به رهيافتي براي كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي استان و نيز تعيين پتانسيل توليد گندم، جو و كلزا به عنوان مهم‌ترين محصولات زراعي پاييزه استان در اثر كاهش فصل رشد، مطالعه‌اي در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي انجام شد. در سال‌هاي انجام مطالعه، آزمايشات تكراردار براي همه محصولات به‌صورت كرت‌هاي يك‌بار خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار به اجرا درآمد به گونه‌اي كه تاريخ‌هاي كاشت به عنوان كرت‌هاي اصلي و تنوعي از ارقام اين محصولات از طريق كرت‌هاي فرعي مورد بررسي قرارگرفتند. نتايج حاكي از آن است كه با وجود كوتاه شدن فصل رشد در اثر تاريخ كاشت‌هاي پيشنهادي براي اين محصولات، پتانسيل توليد دانه قابل قبول است، گرچه از نظر عملكرددانه نسبت به تاريخ كاشت‌هاي مطلوب كاهش نشان مي‌دهد. با اين وجود به نظر مي‌رسد امكان كاهش فصل رشد گندم، جو و كلزا و حذف آبياري‌هاي پائيزه وجود دارد. در يك نگرش كلي برآيند نتايج سال‌هاي انجام آزمايش نشان مي‌دهد كه انتخاب مطلوب براي تاريخ كاشت گندم، جو و كلزا با حذف آبياري‌هاي پاييزه در مشهد، كشت انتظار است (اولين زماني كه به علت كاهش دما بذور سبز نشده و سبز آن‌ها پس از رفع سرماي زمستان صورت گيرد) امّا براي محصولات گندم و جو اين دامنه مي‌تواند تا اول اسفندماه نيز ادامه يابد، گرچه توصيه همان تاريخ كاشت مطلوب است.
چكيده لاتين :
Currently, a considerable amount of water usage in various sectors of the Khorasan Razavi province: agriculture and industry etc., is supplied through the restricted underground water resources. However, the current trend of water usage in the various sectors, including agriculture, is a cause for serious concerns regarding the durability of quantity and quality of available water to meet future. To achieve an approach for reducing water consumption in the agricultural sector of the province, and to determine the effects of changing the planting date on production potential of wheat, barley, and rapeseed, as the most important autumn crop in province, a study was carried out in the agriculture and natural resources research and education center of Khorasan Razavi. During the years that this study targets, replicated trials for all crops were carried out as split plots in a randomized complete block design with three replications, So that planting dates as main plots and a diversity of varieties of these crops were studied through subplots. Results indicate that grain yield potential is considerable, with respect to the shortening of growth season for the aforementioned grains. However, compared to favorable grain yields a reduction in crop output was identified. However, it seems that a reduction in the growth season of wheat, barley, and rapeseed along with elimination of autumn irrigations is possible. In general, the outcome of the trial years results show that the optimal choice for the planting date of wheat, barley, and rapeseed, by eliminating irrigation in Mashhad, is the Pending Culture (i.e., when a decrease in temperature stops the seeds from germinating and the seeds sprout after the passage of the winter cold). But for wheat and barley this period may continue until 20th of February, although the optimum planting date is still recommended.
