بررسي و تحليل تزيينات (گره چيني) به كاررفته در بناهاي شهر تاريخي ماسوله، نمونه موردي: محله كشه سر عليا

A Study on Decorations (Chinese Knotting) Used in Monuments of Masouleh Historical City, Case Study: Kasha-Sar Olia

گره چيني ايراني يكي از رشته ها و حروف سنتي است كه به نقوش هندسي تكيه دارد و بيننده در اولين برخورد با اين هنر، ناخود آگاه تحت تاثير نظم آن قرار مي گيرد. طرح هاي هندسي، كه منشا هنر گره چيني هستند، معمولاً شامل يك شمسه چند ضلعي در وسط بوده و چند شكل هندسي ديگر در اطراف به نحوي ترسيم شده تا بتوانند فضا را پر نمايند. گره چيني صرفاً به منزله يك تزيين خاص و يا بيان احساس هنرمند نيست، بلكه هدف از ساخت آثار هنري گره چيني از جانب هنرمندان سنتي دو چيز بوده است؛ حركت بر اساس معرفت خود آن ها و هدايت ديگران به سوي اين معرفت. هنگامي كه يك بيننده به آثار گره چيني مي نگرد در ابتدا تحت تاثير زيبايي و به خصوص نظم آن قرار مي گيرد ولي پس از تامل بيشتر درآن به سمت معاني عرفاني خواهد رفت. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا تزيينات به كار رفته (گره چيني) در محله كشه سر عليا ماسوله دسته بندي شود. همچنين عوامل تاثيرگذار بر تزيينات نيز مورد بررسي قرار گرفته شده اند. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي دهد كه 13 نوع الگو گره چيني وجود دارد و بيشترين الگو مورد استفاده در تزيينات، الگوي هشت و چهار مي باشد. همچنين نتايج نشان دهنده آن است كه چهار قسمت اصلي تشكيل دهنده گره چيني هاي ماسوله، از عناصر فرهنگي، مذهبي و طبيعي الگو گرفته است. چهار الگو مشترك گره چيني هاي شهر ماسوله عبارتند از: شمسه (خورشيد)، گل هشتپر (نماد چرخه طبيعت)، چليپا (نماد چهار عنصر اصلي، هستي) و دايره (نماد جاودانگي، البته دايره در اين طرح نماد درخت و طبيعت مي باشد). روش پژوهش بر مبناي ميداني و مشاهده مستقيم از بناها، بصورت مطالعه پيمايشي بوده است. در بررسي تزيينات (گره چيني)، از روش كتابخانه اي استفاده شده است.