مدل مديريت خلق مكان و مولفه‌هاي سازنده كيفيت در عرصه عمومي

Dimension to Develop Quality in Public Realm and a Management Model for Creation of Places

در گذار از شهر مدرن به پسامدرن و تغيير قابل توجه از شهر اتومبيل مدار به شهر پياده مدار تحولات اساسي در فضاهاي شهري به‌وجود آمد. در اين راستا مفهوم نوين عرصه عمومي با محتوايي متفاوت به ادبيات حقوق شهروندي افزوده شد. به طوري كه كيفيت عرصه‌هاي عمومي نمود بلوغ جامعه مدني شهرها قرار گرفت. دستاورد اين تحولات نشان داد، ارتقا بعد كالبدي و عملكردي با وجود آن‌كه بسترساز مطلوبيت در عرصه عمومي است، ليكن جهت خلق مكان كافي نمي‌باشد. عرصه‌هاي عمومي محل تبلور مفاهيمي چون "قابليت زيست1"، "سرزندگي2 "، "حس مكان3" و شكل‌گيري خاطرات جمعي، رويدادهاي اجتماعي و تبادلات اجتماعي است. اين مقاله درصدد است تا ضمن بازتعريف مفهوم كيفيت در عرصه عمومي نگاهي نوين به مولفه‌هاي سازنده كيفيت در آن ارايه نموده و به چگونگي تحقق‌پذيري آن در قالب مديريت مستمر طرح محور بپردازد. نوشتار حاضر كه مستخرج از پايان‌نامه مي‌باشد، بخشي از دستاورد پژوهشي است كه در مروري تطبيقي از نظرات متاخر در اين زمينه و در تعامل با رويكردها و نمونه‌هاي موفق جهان شاخص‌سازي شده است. تجارب نشان داده‌اند كه براي ارتقا كيفيت عرصه‌هاي توجه به ابعاد ياد شده تنها در مرحله طراحي و مديريت ابتدايي فضا كافي نيست. چرا كه تجلي كيفيت در زمان و مكان متغير است. تعادل بخشي به آن، نيازمند مديريتي است كه جاي جاي مكان عمومي چيدمان گونه‌هاي متفاوت فعاليت متناسب با خواص فيزيكي و بصري مكان بوده و مولد ارزش هاي متفاوتي از مفاهيم اداركي مكان در طول زمان باشد. تنها با وجود مديريت مستمر و طراحي محور در مراحل مختلف ايجاد، تغيير و قابل نگهداري است. به‌طوري‌كه حفظ و ارتقا كيفيت هاي عرصه هاي عمومي در ابعاد مختلف تنها در اين محتوا محقق مي شود.