جايگاه اصول حاكميت شركتي خوب در سياست‌هاي اقتصادي ايران (مورد مطالعه سياست‌هاي اصل (44) قانون اساسي)

The Role of Principles on Good Corporate Governance in Iranian Economic Policies (A Case Study on General Policies Pertaining to Article 44 of the Constitution)

اين پژوهش با بهره‌گيري از رهنمودهاي سازمان توسعه همكاري‌هاي اقتصادي (OECD) به‌عنوان يكي از سازمان‌هاي سياستگذار در حوزه حاكميت شركتي در جهان، ابتدا به شناسايي عوامل حاكميت‌ شركتي مطلوب مي‌پردازد؛ سپس برمبناي چارچوب نظري ايجاد شده و با تحليل مفاهيم حاكميت شركتي در بخش عمومي به تحليل نظام‌مند قانون اجراي سياست‌هاي اصل (44) قانون اساسي به‌عنوان مهم‌ترين مرجع قانوني فعاليت‌هاي اقتصادي بخش عمومي و شركت‌هاي دولتي پرداخته و نقاط قوت و ضعف آن را ازمنظر قواعد حاكميت شركتي خوب بررسي مي‌كند. روش تحقيق، تحليل محتواي كيفي تلخيصي و جهت‌دار است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه تمركز بر انتقال مالكيت به‌جاي بهبود حاكميت، فقدان خط‌مشي مشخص براي مالكيت دولت در بنگاه‌هاي اقتصادي، بي‌توجهي به آماده‌سازي بخش خصوصي، تعاوني و سهامداران خرد به‌منظور رقابتي شدن بازار از مهم‌ترين نقاط ضعف اين قانون ازمنظر حاكميت خوب است. از‌طرفي، وجود ساختار قانوني براي فعاليت شركت‌هاي دولتي و تاكيد بر شفاف‌سازي و ارايه اطلاعات به شوراي رقابت و سازمان بورس و اوراق بهادار از‌سوي بنگاه‌هايي كه به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم به بخش عمومي وابسته‌اند، از جمله نقاط قوت اين قانون ازمنظر حكمراني خوب است.

Drawing on OECDʹs principles for state owned corporate governance, this article identifies "good corporate governance factors". Thus, having presented the theoretical framework, it analyzes systematically the measures on "Implementation of General Policies pertaining to Article 44 of the Iranian Constitution" as the most important legal framework on "economic activity by public sector" in Iran,and examine its strengths and weaknesses in terms of good corporate governance factors. The research method is based on a summarizing and directional Qualitative Content Analysis. Findings of the research show that focusing on transfer of ownership rather than good corporate governance, the lack of consistent ownership policy on economic enterprises, and lack of attention to conditions prevailing in private and cooperative sectors and stakeholders, preventing market from fair competition, are among the actʹs most prominent weaknesses in terms of "good corporate governance factors". On the other hand, existence of legal structure for state-owned companiesʹ activity and their emphasis on transparency and accountability to "Competition Council" and "Stock Exchange Organization" are among the actʹs most prominent strengths in terms of "good corporate governance factors".