امكان رجوع واهب از هبه به نوادگان

Study of possibility of donor’s revocation of donation to grandchildren

در عقد هبه اصل بر اين است كه واهب مي‎تواند به عين موهوبه رجوع كرده و آن را تملك كند. اين اصل استثنائاتي دارد. يكي از موارد استثنا «هبه به اولاد» است كه مطابق با بند 1 ماده 803 قانون مدني غيرقابل رجوع به شمار مي‎رود. اكثر نويسندگان حقوق مدني معتقدند حكم هبه به اولاد شامل نوادگان هم مي‎شود، بنابراين، واهب نمي‎تواند از هبه به «اولادِ اولاد» خويش رجوع كند. بررسي خاستگاه بند 1 ماده 803 در فقه، يعني مبحث «هبه به ارحام» نشان مي‌دهد وفق نظر مشهور فقيهان، واهب نمي‎تواند از هبه به همه «ارحام نسبي» خويش رجوع كند. براساس اين ديدگاه، هبه به نوادگان نسبي رجوع‌ناپذير و هبه به نوادگان رضاعي رجوع‌پذير است، در عين حال، خاطر نشان مي‎كند آنچه مورد اجماع فقيهان است، منحصراً رجوع‌ناپذيري هبه به پدر، مادر و اولاد واهب است. بنابراين، به نظر مي‎رسد قانون‌گذار براي عمل به اصل و پرهيز از توسعه استثنا، به قدر متيقن يعني نظر اجماعي فقها، اكتفا كرده است و از اين رو، نمي‎توان مانند اكثر مؤلفان هبه به نواده را نيز مشمول مقرره مزبور دانست. بنابراين، هبه به نوادگان نسبي و نوادگان رضاعي رجوع‌پذير است.

In donation contract, the principle is that donor can refer to given property and to take its possession. This principle has some exceptions. One of these exceptions is “donation to children”, which is irrevocable in accordance with the first paragraph of article 803 of civil law. Most of the civil law’s writers believe that judgment about donation to children include the donation to grandchildren, therefore donor cannot revoke of donation to his grandchildren. Study of origin of the first paragraph of article 803 in jurisprudence, in the subject of “donation to relatives”, shows that conforming to the wellknown opinion of jurisprudents, donor cannot revoke of donation to all of his “relatives by blood”. On the basis of this view, donation to the bloody grandchildren is irrevocable and donation to foster grandchildren is revocable. Furthermore; remembers that what is in the consensus of jurisprudents, is exclusively the irrevocability of donation to father, mother and donor’s children. So it seems that in order to adherence to the principle and abstaining from extension of exception, legislative has contended to the certain levelconsensual opinion of jurisprudentsso we cannot follow the most writers and say that the mentioned provision include the donation to grandchildren. Therefore, donation to bloody grandchildren and foster grandchildren is revocable.