تعيين و وزن دهي معيارهاي موثر در انتخاب يك شاخص استرس حرارتي با استفاده از روش دلفي و آناليز سلسله مراتبي فازي

Determination and weighting the effective criteria in selecting a heat stress index using the Delphi technique and Fuzzy Analytic Hierarchy Process (FAHP)

مقدمه: برای ارزیابی استرس حرارتی در محیط های كاری از شاخص های مختلفی استفاده می شود اما هیچ‌كدام از این شاخص‌ها مورد پذیرش همگان واقع نشده اند. هدف از انجام این مطالعه، تعیین معیارهای موثر در انتخاب یك شاخص استرس حرارتی و هم‌چنین وزن دهی این معیارها می باشد. روش كار: مطالعه حاضر یك پژوهش كیفی و از نوع كاربردی می‌باشد كه طی 10 مرحله طراحی و اجرا گردید. در این مطالعه ابتدا با استفاده از تكنیك دلفی و نظرات خبرگان (30 نفر)، معیارهای موثر در انتخاب یك شاخص استرس حرارتی تعیین و سپس برای وزن دهی و اولویت بندی این معیارها از آنالیز سلسله مراتبی فازی استفاده شد. یافته ها: با تكمیل  پرسش‌نامه  ارسالی توسط خبرگان و بررسی نظرات آن‌ها و با توجه به درصد پاسخ گویی، 11 معیار انتخاب شدند. معیار ساده بودن شاخص با 6/76 %، بیش‌ترین درصد پاسخ گویی را به‌خود اختصاص داد. اما وزن نسبی این معیار 041/0 به‌دست آمد و كم‌ترین وزن را پس از ارزان بودن از آن خود كرد و در مقایسه با دیگر معیارها دارای اهمیت كم‌تری بود. معیار استاندارد بودن با مقدار141/0،  بیش‌ترین وزن نسبی را به‌خود اختصاص داد. نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت كه برای داشتن یك اندازه گیری قابل اعتماد و صحیح، قدم اول انتخاب یك شاخص مناسب و صحیح می‌باشد. برای انتخاب یك شاخص، بر مبنای نظر متخصصین و خبرگان از نظر اهمیت، استاندارد بودن شاخص، مهم‌ترین معیار انتخاب شاخص می‌باشد.  از دیگر معیارهایی كه باید مورد توجه قرار گیرد، دقت شاخص، اعتبار و قابلیت اطمینان و هم‌بستگی مناسب با  شاخص‌های استرین فیزیولوژیكی است.

Introduction: To evaluate heat stress in the workplace different indices are used. But, none of these measures have been widely accepted. The aim of this study was to determine effective criteria in selecting a heat stress index and weighting of these criteria. Material and Method:  This study is a qualitative study that was designed and conducted within 10 stages. In the current study, effective criteria for choosing a heat stress index was determined by using Delphi technique and expert’s opinions (30 people), and then the fuzzy analytic hierarchy process was used for weighting and prioritization of these criteria. Results: Analyzing the completed questionnaires by the experts and according to the percentage of respondents, 11 criteria were finally selected. “Simplicity” criteria by %76.6 had the highest percentage of response. But, the relative weight of this criteria was 0.041, and had the lowest weight after the “low cost” criteria.  The criteria relating to the “Standard” item was 0.141as the highest relative weight. Conclusion: It can be concluded that the first step to have a reliable and accurate measurement is to choose a proper and correct index. Based on specialists and expert’s opinions, standardization of the index is the most important selection criteria. Other criteria that must be considered were accuracy, reliability and good correlation with the physiological strain indices.