ويژگي ها و شاخص‏هاى گزاره‏هاى اخلاقى در قرآن كريم و روايات

Properties and Indicators of Ethical Propositions in Quran and Hadith

در گزاره‏هاى اخلاق اسلامى، احكام اخلاقى بر مطلوبيّت موضوعات خود و ارتباط مثبت يا منفى آن‏ها با سعادت انسانى دلالت دارند ولى در گزاره‏هاى اخلاقىِ موجود در آيات قرآن و روايات، كم‏تر از اين دست مفاهيم استفاده شده است.  در اين پژوهش «مطلوبيّت» به عنوان يكي از شاخصه هاي مهم‏ گزاره‏هاى اخلاق اسلامى شناخته شده و دلايل زير را براي اثبات اين ادعا شمرده ايم: «اشتمال بر امور مقرِّب يا مبعِّد نسبت به هدف نهايى»، «اشتمال بر امر يا نهى»، «حكايت از حُبّ و بُغض»، «اشتمال بر گزارش سيره‏ى عملى اولياء دين»، «اشتمال بر وعده‏ى پاداش و يا كيفر»، «اشتمال بر الگوهاى مثبت و منفى»، «اشتمال بر تحسين يا تقبيح برخى از صفات و اعمال»، «اظهار نگرانى از برخى صفات و اعمال»، «تعلّق وجوب و يا حرمت به برخى از اعمال».

In Islamic ethical propositions, ethical orders signify the desirability of their subjects and their positive or negative relation to happiness, but in the ethical propositions included in Quran and Hadith there is hardly any instance of these concepts. In the present study, desirability is recognized as an important indicator of Islamic ethical propositions and the following reasons are presented for supporting this claim: “inclusion of near or remote affairs from the final end”, “inclusion of bidding and forbidding”, “indicating love and hatred”, “inclusion of the report of the practical manner of religious saints”, “inclusion of the promise of the reward or punishment”, “inclusion of positive or negative patterns”, “inclusion of admiration or condemnation of some actions and characteristics”, “expressing concern about some actions and characteristics”, “attribution of obligation or prohibition to some actions”.