تأمّلي بر حق دعوت به مداخله شورشيان از منظر نظام فقهي اسلام و حقوق بين الملل موضوعه

An Inquiry into Right of Intervention by Invitation of Rebels from the Perspective of Islamic Jurisprudence and Contemporary International Law

با وجود ممنوعيت شورشيان از حقدعوت به مداخله در نظام حقوق بين الملل، در برخي از جنگهاي داخلي، به ويژه در تحولات و مخاصمات مسلحانه داخلي اخيرخاورميانه و شمال آفريقا، شورشيان در نزاع با دولت حاكم، به حق تعيين سرنوشت مردم استناد نموده و از ساير دولتها تقاضاي كمك نظامي نموده اند. اين مسأله در خصوص مردمي كه تحت ظلم و ستم حكومت مستبد و طغيان گر هستند و مسؤوليت هايي كه دول اسلامي براساس شريعت اسلامي برايكمك به آنها دارند از اهميت دوچنداني برخوردار است. لذا بررسي قواعد حقوقي، ممنوعيت ها و محدوديت هاي حاكم بر اينچنين مداخلاتي از منظر نظام فقهي اسلام و حقوق بين الملل معاصر ضروري به نظر ميرسد. اگرچه دعوت به مداخله از سوي شورشيان با موانع و محدوديت هاي مهمي، هم در نظام حقوق بين الملل و هم در نظام فقهي اسلامي، روبرو بوده كه مورد بررسيقرارخواهد گرفت؛ به نظر ميرسد حقوق بين الملل ميتواند در برخي موارد محدود، با مجوز و نظارت شوراي امنيت سازمان ملل، حقدعوت به مداخله را براي شورشيان، جهت مقابله با دولت سركوبگر و دولتي كه حقوق اساسي شهروندان خود را به طور سيستماتيك نقض مينمايد، بپذيرد. نظام فقهي اسلام با پذيرش و واجبدانستن مداخله به نفع گروه هاي مستضعف كه در حال مبارزه با حكومتهاي ظالم هستند، با كنارنهادن احتياط هاي موجود در حقوق بين الملل موضوعه، تصوير روشنتري از حق دعوت به مداخله اين گروهها ارائه ميدهد.

Despite of the prohibition of the rebels in the right of intervention by invitation in international law, the rebels in some cases of civil wars, particularly the recent developments and civil armed conflicts in Middle East and North Africa asked for military aid from other governments in fighting against the governing state regarding with the right of people to selfdetermination. This is about people who are under oppressive, tyrannical and turbulent government and the responsibility that the Islamic governments to help them based on sharia have a double importance. So it seems necessary to examine the legal rules, prohibitions and restrictions governing such interventions from the perspective of Islamic jurisprudence and contemporary international law. Although, the intervention by invitation of rebels have been faced With some obstacles and limitations in international law and Islamic law which will be examined, it seems that international law can, in some limited cases with the permission and supervision of the UN Security Council, accept the intervention by invitation of rebels to fight the oppressive government and the governments that systematically violate their citizens basic rights. The Islamic jurisprudence with the acceptance and the necessity of intervention in favor of oppressed groups who are fighting with the oppressive governments with ignoring of the present precautions in contemporary international law, give a clearer picture of intervention by invitation of these groups.