ارزيابي تحمل به خشكي در اكوتيپهاي مختلف يونجه (Medicago sativa) در شرايط آبي و ديم

Evaluation of drought tolerance in alfalfa (Medicago sativa) accessions under normal and dryland farming system

به‌منظور ارزیابی تحمل به خشكی در یونجه، 49 اكوتیپ یونجه زراعی (Medicago sativa) در قالب طرح لاتیس مربع ساده در شرایط آبی و دیم به‎مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات كشاورزی خسروشهر (تبریز) ارزیابی شد. صفت عملكرد علوفه خشك در دو شرایط آبی و دیم طی دو سال اندازه‎گیری شد. نتایج تجزیه مركب نشان داد كه بین اكوتیپ‌های یونجه و سال‌ها تفاوت معنی‌دار وجود داشت. در شرایط آبی میانگین عملكرد علوفه خشك 01/9 تن در هكتار و در شرایط دیم 94/4 تن در هكتار بود. تجزیه خوشه‎ای اكوتیپ‌های یونجه را از نظر عملكرد علوفه خشك و شاخص‎های تحمل به خشكی به‌خوبی گروه‎بندی كرد. در گروه 3 اكوتیپ‌های شماره 14، 25، 37، 32، 11، 13 و 10 با میانگین 42/6 تن در هكتار عملكرد علوفه خشك در شرایط دیم و با متوسط تحمل به تنش خشكی 95/0 یك خوشه متحمل به خشكی با عملكرد مطلوب را تشكیل دادند. بر اساس شدت تنش خشكی (452/0SI=)، شاخص‌های حساسیت و تحمل به تنش خشكی اكوتیپ‌های 14 (خرم‌آباد) و 32 (فریدن) به‎ترتیب با متوسط عملكرد 74/8 و 26/7 تن در هكتار در شرایط دیم، متحمل به خشكی شناسایی شدند.

In order to evaluate drought tolerance of alfalfa (Medicago sativa), 49 accessions of the species were examined in two separate experiments using simple lattice designs under normal and dryland farming system during 2005-2007 in Tabriz, Iran. Forage dry matter yield was evaluated during two years. Results of combined analysis showed significant differences among the genotypes and among the years. Means of forage dry matter yield were 9.01 and 4.94 ton/h under irrigation and dryland farming systems, respectively. Cluster analysis correctly distributed the genotypes in the relevant groups based on yield and STI Index. Group 3 with genotypes of 14, 25, 37, 32, 11, 13 and 10 with average yield of 6.42 ton/h and STI= 0.95 was recognized as drought tolerant group. Based on stress intensity SI=0.452, Stress Tolerance Index (STI) and Stress Tolerance (TOL), genotypes 14 (Khoramabad) and 32 (Faridan) with average values of 8.74 and 7.26 ton/h respectively had the highest production in dryland farming system, that were recognized as drought tolerant accessions.