زبان عاميانه در فيروزشاه‌نامه

Vernacular language in Firouz Shahnameh by Mohammad Bighami

فيروزشاه‌نامه درواقع دنباله كتابي است كه دو مجلد آن به داراب‌نامه مشهوراست. اين كتاب تاليف محمد بيغمي از آثار قرن نهم هجري است و پيداست منشا بسيار قديمي‌تر دارد. داستان فيروزشاه‌نامه پس ازسمك‌عيار و داراب‌نامه از مهم‌ترين داستان‌هاي عاميانه و اصيل به شمار مي‌رود. اين كتاب از نمونه‌هاي برجسته نثرساده فارسي است و چون براي مردم نقالي و بازگو مي‌شده است، در آن واژه‌ها و تعبيرات عاميانه بسياري يافت مي‌شود. كاربرد فراوان عناصر زبان عاميانه در اين اثر سبب شده‌است، اين كتاب ازنظر شاخصه‌هاي زبان عاميانه بسيارمهمّ تلقي شود؛ از اين رو يكي از عوامل سادگي و محبوبيت اين كتاب است. نوشتار حاضر، نثر فيروزشاه‌نامه را از نظر بكارگيري عناصر زبان عاميانه در سطوح مختلف زبان، از كوچك‌ترين واحد زباني يعني واج تا بزرگ‌ترين واحد يعني جمله، ضرب‌المثل و عاميانه‌گرايي نحوي- كه نمودهايي در اثر بيغمي دارند- تحليل‌ كرده است. اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي انجام شده، يافته‌هاي آن نشان مي‌دهد عبارت‌هاي كنايي بيشترين بسامد را در ميان عناصر زبان عاميانه اين اثر به خود اختصاص داده است.

FirouzShahnameh is the rest of the book that two of its volumes are called Darabnameh. This book was written by MohamadBighamy in ninth century, but it is clear that it has an older origin. After Samakayar and Darabname, Firouzshahnameh is one of the most important vernacular stories with great originality. Because of the prominent example of Persian simple proses that narrated and renarrated for people in this book, there are many vernaculars and colloquial expressions in this work. The wide application of colloquial elements in FirouzShahnameh had made it quite significant with regard to the criterion of colloquialism. The use of slang is one of the simplicity and popularity factors of this book. The present article interpret FirouzShahnameh and analyzes how it made use of the vernacular elements such as proverbs and colloquialism on different language levels starts from smallest language unit (i.e. phoneme) to the largest units (i.e. sentence). This study is carried out as a descriptive-analytical method. The results of this research showed that ironic expressions were the most frequent among other colloquial elements of FirouzShahnameh.