تطبيق تصوف اسلامي و هندو در اشعار جامي

The Comparison of Islamic and Hindu Sufism in Jamiʹʹs Poetry

اگرچه تصوّف خود از ابتدا منشا ادبيات انتقادي بوده، اما اشعار منتقدانه جامي در قرن نهم، مسير ادبيات انتقادي را متوجه خاستگاه آن و جامعه صوفيان كرد. در اين تحقيق، آنچه كه از بررسي منابع مطالعاتي و هم‌چنين اشعار جامي به دست آمده اين است كه نگاه منتقدانه جامي محصول تلاقي واقع‌گرايي صوفيه نسبت به امر حكومت و علاقه‌مندي حكومت به تصوّف براي كسب مشروعيت مي‌باشد و هدف ادبيات انتقادي بر خلاف گذشته، درگير موضوعاتي نظير انتقادات نهضت شعوبيه و شيعيان به حكومت و يا تفكر كلامي معتزله و اسماعيليه در برابر كلام اشاعره يا درگير تعصبات مذهبي و فرقه‌اي با نگرش‌هاي كلامي و يا نقد ناهنجاري‌هاي روابط اجتماعي نبود، بلكه اين بار هدف، انتقاد از صوفي‌نماياني بود كه براي كسب قدرت سياسي، با ابزار تظاهرات صوفيانه قصد ورود به دربار را داشتند.

Although Sufism itself was criticism literature origin, Jamiʹs criticism poetry in ninth century changed the path of critical literature toward its source and mystic. The researches of the present paper and Jamiʹs poetry show that his critical views is as the result of mystic realism conjunction and the will of the government to mysticism in order to acquire legitimacy. The aim of the critical literature was not to be included in Shia movement and verbal thoughts against poetic words or religious or factional prejudice; but it was to critic the Sufi who intended to enter the crown by Sufism rally in order to obtain the political power and control.