تأثير آتش‌سوزي بر ساختار و تجديد حيات گونه‌هاي چوبي در اكوسيستم‌ جنگلي‌هاي زاگرس مياني، مطالعه موردي: تنگه بزازخانه كرمانشاه

The effect of fire on structure and regeneration of woody species in the central Zagros forests ecosystem, case study: Bazazkhaneh Strait forest area in Kermanshah province.

آتش­سوزی یكی از عوامل مهم ایجاد اختلال در اكوسیستم های جنگلی است و به عنوان یك آشفتگی بر ساختار و تجدید حیات گونه­های گیاهی تأثیرگذار است. هدف از این تحقیق، بررسی اثر آتش­ بر ساختار گونه­های چوبی و تجدید حیات آن­ها در قسمتی از جنگل­های زاگرس میانی واقع در شمال شرق استان كرمانشاه بود. بدین منظور 80 هكتار از این جنگل­ها ( 40 هكتار منطقه آتش­سوزی شده و 40 هكتار منطقه شاهد) مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 80 قطعه نمونه 1000 مترمربعی به شكل دایره به روش تصادفی – سیستماتیك و با استفاده از شبكه آماربرداری 100× 100 متر برداشت شد. نتایج نشان داد كه آتش­سوزی در لایه­ درختی و زادآوری باعث تغییر در تركیب جنگل نشده است و در هر دو منطقه برودار (Q. brantii) گونه غالب بود. اما تراكم درختی و زادآوری و همچنین تراكم جست­ها به طور معنی­دار در منطقه آتش­سوزی شده بیش­تر و بالعكس در لایه درختچه­ای كمتر از منطقه شاهد به دست آمد. تعداد درختان در طبقات قطری پایین بیشتر بود. این موضوع در میانگین قطر برابرسینه و سطح مقطع برابر سینه اثر گذار بود، به­طوری­كه با افزایش قابل توجه درختان كم قطر در منطقه آتش­سوزی شده میانگین قطر و به تبع آن سطح مقطع كم­تر از منطقه شاهد حاصل شد كه این مسأله نشان می­دهد كه جنگل پس از گذشت نه سال از وقوع آتش­سوزی تا حدودی مراحل بازسازی خود را طی كرده و تبدیل به جنگل جوان شده است.

An important cause of forest destruction is fire. Fire disturbances affected structure and regeneration of forest stand. This study aimed to investigate the effect of fire on structure and regeneration of woody species in Bazazkhaneh strait forests, the north - east of Kermanshah province. For this purpose, a random-systematic sampling lay out (with interval distance of 100 m) was applied to collect data in 80 sampling plots (40 plots in burnt area and 40 plots in unburnt area) where represented 80-ha of study plot. Results indicated that fire did not change forest composition.  Oak, Quercus brantii was the dominant species in both burnt and unburnt areas. In tree layer, tree density, regeneration, and coppice density in unburnt area was significantly higher than those values in burnt area. In contrast, in shrub layer, density of individuals, regeneration, and coppice density in burnt area was significantly higher than those values of unburnt area. A reverse J-shaped diameter distribution was found in both burnt and unburnt areas. . However, fire affected the diameter at breast height (DBH) classes and basal area which was lower in burnt area than unburnt area. Data showed that young trees with small DBH were abundant in burnt area when compared with unburnt area. It was found that presence of young trees was good sign of forest recovery after nine years of fire.