واكنش ژنوتيپ‌هاي زودرس ذرت به بيماري سياهك معمولي

Reaction of Early Maturing maize Genotypes to Common Smut

اين تحقيق در سالهاي 1390 تا 1393در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان فارس ودانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز اجرا شد. تلاقي بين اينبرد لاين هاي ذرت MO17 و K1263/1 به ترتيب به عنوان حساس و مقاوم به ويروس موزائيك ايراني ذرت انجام شد. پس از توليد جمعيت هاي F1 و F2، از طريق تلاقي برگشتي نسل اول با هر دو والد، بذر نسلهاي BC1(F1*MO17) و BC2(F1*K1263/1) به دست آمد. نسلهاي F3(F2:3) و BS1(BC1S1) و BS2(BC2S1) از خودگشني بوته هاي نسل هاي F2 و BC1 و BC2 توليد شد. ارزيابي نسلهاي مختلف به مدت دو سال در گلخانه و مزرعه با آلوده سازي بوته ها توسط زنجرك انجام شد. صفات مرتبط با بيماري شامل شدت علائم بيماري، سطح زير منحني پيشرفت بيماري و جذب نور نمونه ها در طول موج 405 نانومتر در آزمون اليزا (ELISA) اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه نسل هاي والديني MO17 و K1263/1 به ترتيب بيشترين و كمترين ميزان اين صفات را دارا بودند و بنابراين حساسترين و مقاومترين نسلها بودند. نسلهاي F1 و BC2 واكنشي شبيه به والد مقاوم نشان دادند. نتايج تجزيه ميانگين نسل ها و آزمونهاي مقياس نشان داد كه مدل 3 پارامتري شامل ميانگين (m)، اثر افزايشي [d] و اثر غالبيت [h] بهترين برازش را در هر دو محيط داشت. در مدل ژنتيكي، ميانگين، اثر افزايشي و اثر غالبيت صفات مختلف معنيدار بود. آثار اپيستازي در كنترل صفات معنيدار نبود كه نشان دهنده عدم وجود اثر متقابل ژنها در توارث اين صفات در جمعيت در حال تفرق حاصل از اين تلاقي بود. درجه غالبيت نزديك به يك تاييد كننده غالبيت كامل يا غالبيت نسبي ژنها در كنترل صفات بود. متوسط توارثپذيري عمومي براي صفات مورد بررسي بيش از 90 درصد بود. نتايج اين تحقيق نشان داد با استفاده از روشهاي گزينشي مناسب و به كارگيري اثرهاي افزايشي و غالبيت ژنهاي مقاومت، توليد لاين هاي مقاوم به ويروس موزائيك ايراني ذرت امكان پذير است.

Common smut is an important disease of maize that occurres in many maize growing countries as well as in Iran and causes considerable damages on yield. Damage of the disease varies by race of the pathogen, susceptibility of host, agronomic procedures and nitrogen fertilizers application on crop. Damages up to 50% on susceptible cultivars have been reported frequently. Control of the disease through common methods is difficult and use of resistant cultivars is the best method for control of the disease. In the present study response of 29 maize genotypes including 16 hybrids and 13 parents to prevalent races of the pathogen was evaluated in field condition in Karaj and Isfahan in 2014. All ears of plants in each plot were inoculated with a suspension of sporidia of five isolates of the pathogen and disease severity was scored at the end of the season and respose of genotypes was evaluated. Based on the results, only line S61 was resistant and the remaining were moderately resistant except OH43/142 and KE 78008/212 which were highly susceptible. Among hybrids, KSC 201 (K1263/17 × S61) was highly resistant, KSC 400 (KE 72012/12 × KE 1263/1), KE 75016.321 × K 1264/51 and KSC 260 (K 615/1 × K 1264/51) were resistant and the remaining hybrids were moderately resistant or moderately susseptible.