بررسي مولفه‌هاي اثرگذار بر شكل‌گيري رفتار شهروندي سازماني مديران و معلمان در مدارس ابتدايي و متوسطه شهر اهواز

An investigation into elements that effect on organizational citizenship behavior of elementary and high school principals in Ahvaz

هدف از انجام پژوهش حاضر، تبيين روابط بين مولفه‌هاي رهبري همكارانه مدير، حرفه‌اي‌گري معلم و فشار دانشگاهي و توضيح چرايي اثرگذاري و عدم اثرگذاري هر يك از اين مولفه‌ها بر شكل‌گيري، رشد و گسترش رفتار شهروندي سازماني مديران و معلمان در مدارس ابتدايي و متوسطه شهر اهواز مي‌باشد. در همين راستا، از روش پژوهش آميخته (كمي و كيفي) استفاده‌ شده است. مشاركت‌كنندگان در اين پژوهش معلمان و مديران مدارس دو مقطع ابتدايي و متوسطه شهر اهواز بودند. به اقتضاي روش پژوهشي تركيبي، در بخش كمي به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌اي و با استفاده از جدول مورگان تعداد 256 نفر انتخاب شدند. در بخش كيفي با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند تا زماني كه به سوالات پژوهش پاسخ داده شد و اشباع نظري به دست آمد، فرآيند نمونه‌گيري ادامه يافت. داده‌ها در بخش كمي با استفاده از پرسشنامه رفتار شهروندي سازماني ديپايولا، تارتر و هوي (2005) و پرسشنامه محقق ساخته مولفه‌هاي تاثيرگذار به ترتيب با ضرايب پايايي (84/0) و (89/0) و در بخش كيفي مصاحبه نيمه‌ساختمند جمع‌آوري گرديده‌اند. براي تجزيه و تحليل داده‌ها در بخش كمي از تحليل رگرسيون و در بخش كيفي، روش تحليل محتواي استقرايي بكار رفته است. در بخش كمي، نتايج نشان‌دهنده اثرگذاري مولفه‌هاي رهبري همكارانه مدير و حرفه‌اي‌گري معلم و عدم تاثيرگذاري مولفه‌ي فشار دانشگاهي بر شكل‌گيري رفتار شهروندي سازماني مديران و معلمان مدارس موردمطالعه مي‌باشد. در پيگيري نتايج در بخش كيفي، دلايل اثرگذاري و عدم اثرگذاري هر يك از مولفه‌ها تبيين شده است.

The main purpose of this research was explanation the relationships between collegial leadership of principal, teacher professionalism, academic emphasis components and Organizational Citizenship Behavior (OCB) of principals and teachers in primary and secondary schools in Ahwaz. Explaining why these components impact on the formation, growth and development of OCB was other purpose of this research. Explanatory mixed method approach selected for implement this research. The participants consisted of principals and teachers in elementary or secondary education level. In the quantitative part using random stratified sampling, 256 participants were selected. In qualitative section, purposeful sampling was adopted and continued to theoretical saturation was secured. In the quantitative section data was collected by Dipaola, Tarter and Hoy Organizational Citizenship Behavior Questionnaire (2005) alongside of a researcher-maid whit reliability coefficients (0/84) and (0/89) respectively. Semi-structured interviews were used in quantitative part. To analyze the data regression analysis was used in the quantitative and inductive content analysis for qualitative part. The results confirm the effectiveness of collegial leadership, teacher professionalism and non-effectiveness of the academic emphasis on citizenship behavior of school directors and teachers. The reasons for the effectiveness/non-effectiveness were followed up and explained in the qualitative part.