اثر بازدارندگي عصاره بلوط (Quercus brantii L.) بر نماتد ريشه‌گرهي (Meloidogyne javanica) در گياه گوجه‌فرنگي

Inhibitory effect of Quercus brantii L. extract on Meloidogyne javanica, the causal agent of Root-knot disease, in tomato plants

نماتدهای ریشه‌گرهی غالب‌ترین نماتد در میان نماتدهای انگل گیاهی در سبزیجات می‌باشند. از نظر اهمیت، این نماتدها جزو سه گروه مهم نماتدهای انگل گیاهی تلقی می‌شوند و از برخی جهات، ازجمله دامنه میزبانی و تعامل با بسیاری از عوامل بیماری‌زا، از مهمترین نماتدهای انگل گیاهی به‌شمار می‌آیند. خسارت این نماتدها در گوجه‌فرنگی ۲۰% تا ۳۰% محصول تخمین زده شده‌است. از روش‌های نوین در كنترل آفات و بیماری‌های گیاهی و به‌ویژه در تولید محصولات ارگانیك، استفاده از مواد و تركیب‌های طبیعی با منشأ میكروبی و گیاهیست. در این تحقیق، به‌منظور بررسی اثر بازدارندگی عصاره گیاهی بلوط (Quercus brantii L.) بر نماتد ریشه‌گرهی گونه M. javanica در گیاه گوجه‌فرنگی، به‌صورت تركیب تیماری با دو جزء، 1- دو اندام گیاهی شامل: برگ و میوه 2- پنج غلظت عصاره: 1، 2، 3، 5 و 7 درصد وزن به حجم (پودر خشك در آب) در شرایط آزمایشگاهی و پنج نسبت پودر: 05/0، 1/0، 15/0، 25/0 و 35/0 درصد (گرم پودر خشك در 100 گرم خاك) در شرایط گلخانه‌ای، در قالب طرح كاملاً تصادفی در چهار تكرار انجام شد. در بررسی‌های آزمایشگاهی، بیشترین میزان مرگ و میر لارو سن دوم مربوط به غلظت‌های 5 و 7 درصد عصاره برگ و میوه بلوط بود كه در غلظت‌ 7% عصاره‌ها 100% مرگ و میر لارو سن دوم مشاهده شد. در بررسی‌های گلخانه‌ای، از نظر فاكتورهای رشدی گیاه شامل طول، وزن تر و خشك ریشه و شاخساره، هیچ‌یك از تیمارها اثر نامطلوب بر رشد گیاه نداشتند و تیمارهای مایه‌زنی شده با نسبت 35/0% بیشترین تأثیر را بر شاخص‌های نماتدی داشتند.

Root-knot nematodes are one of the most important plant parasitic nematodes. The damage of these nematodes on tomatoes is estimated about 20-30%. One of the latest methods for controlling pests and plant diseases is application of organic products and use of natural ingredients with microbial and herbal origin. In order to reduce the damage of root-knot nematode in tomato plants, the nematicidal effects of aqueous extract of oak (Quercus branti L.) were evaluated on root-knot nematode, Meloidogyne javanica in vitro as well as in greenhouse conditions. An experiment was conducted in a completely randomized design. The treatments consisted of 1- plant parts (leaf and fruit) 2- plant extracts (at five concentrations, 1%, 2%, 3%, 5% and 7% for laboratory tests, and 0.05%, 0.1%, 0.15%, 0.25% and 0.35% (g dry powder in 100 grams of soil) for greenhouse experiments). Extracts of different parts of both tested plants caused maximum mortality of the second stage larvae, at the rates of 5% and 7%. Leaf and fruit extract at the rate of 7% caused 100% larval mortality. In case of reproduction factor, none of treatments had hazardous effect on plant growth including root and shoot length, fresh and dry weight. Between all treatments, the best treatment was identified at the rate of 0.35%, which was effective enough against nematode and also had no harmful effect on the tested plant.