اثر غلظت‌هاي مختلف IBA و IAA بر ريشه‌زايي قلمه‌هاي آويشن كوهي (Thymus kotschyanus Boiss.)

Effects of different concentrations of IBA and IAA on rooting of Thymus kotschyanus Boiss. Cuttings

به‌منظور مطالعه روش‌های تكثیر غیرجنسی گیاهان آویشن كوهی (Thymus kotschyanus Boiss.)، تأثیر تنظیم‌كننده‌های رشد اكسینی بر تغییرات مورفولوژیك و ریشه‌زایی قلمه‌های ساقه این گیاه در شرایط گلخانه بررسی شد. این پژوهش به‌صورت آزمایش فاكتوریل در قالب بلوك‌های كامل تصادفی در 3 تكرار و 20 مشاهده در هر تكرار انجام شد. فاكتور اول شامل: دو سطح تنظیم‌كننده رشد اكسینی (ایندول بوتریك اسید و ایندول استیك اسید) و فاكتور دوم شامل غلظت‌های گوناگون (صفر، 100، 200، 300، 1000، 2000 و 3000 میلی‌گرم بر لیتر) بودند. ویژگی‌های بررسی شده شامل طول و تعداد ریشه، درصد ریشه‌زایی و وزن خشك ریشه و تعداد جوانه تازه در قلمه‌ها بود. نتایج این پژوهش نشان داد كه كاربرد غلظت‌های‌ 100 و 300 میلی‌گرم بر لیتر از مواد اكسینی، بالاترین كیفیت ریشه‌زایی را در گیاه آویشن كوهی در پی داشته است. به گونه‌ای كه به‌ترتیب كاربرد 100 و 300 میلی‌گرم بر لیتر از اكسین‌ها سبب 6/3 و 25/3 برابر افزایش در وزن خشك ریشه و 150% و 90% افزایش در طول ریشه در مقایسه با گیاهان شاهد (عدم كاربرد مواد اكسینی) شدند. بیشترین تعداد و طول ریشه و همچنین تعداد جوانه تازه در قلمه شاخه آویشن كوهی در اثر كاربرد ایندول استیك اسید در مقایسه با ایندول بوتریك اسید حاصل شد. با توجه به یافته‌های این پژوهش، تیمار قلمه‌های آویشن كوهی با 100 میلی‌گرم بر لیتر از ایندول استیك اسید در سطح اقتصادی می‌تواند سبب تولید قلمه‌های ریشه‌دار با كیفیت برتر شود.

In order to investigate the morphological reactions of Thymus kotschyanus Boiss. cutting to auxins (IAA and IBA) in different concentrations, an experiment was conducted in 2009 at the greenhouse conditions of Semnan Agriculture and Natural Resources Research Station. This research was conducted as a factorial experiment in a randomized complete block design with 3 replications and 20 observations per replication. The treatments included A: two types of auxin (Indole-acetic acid (IAA) and Indole-3-butyric acid (IBA)) and B: concentrations of auxin, (0, 100, 200, 300, 1000, 2000 and 3000 ppm). The traits studied were the root length and number, the percentage of rooting and dry root weight and new buds in plants. Results showed that the highest root dry weight and the root length were observed in the cuttings treated with 100 and 300 ppm of auxins. These concentrations (100 and 300 ppm) of auxins respectively stimulated root dry weight by about 3.6 and 3.25 times higher than control plants and increased the root length by about 150 and 90 percent more than control cuttings. The highest root length, root number, and number of new buds in the cuttings of Thymus kotschyanus were obtained due to the application of IAA as compared with IBA. Our findings confirm that the cuttings treated with 100 ppm of IAA can produce the highest quality transplants at commercial scale.