ويژگي‌هاي ژئوشيميايي و سنگ‌شناسي مجموعه آذرين نخيلاب، شمال‌باختر زاهدان

Petrography and geochemical characteristics of Nakhilab igneous complex, northwest of Zahedan

مجموعه آذرين نخيلاب در 145 كيلومتري شمال باختر زاهدان، و از ديدگاه زمين شناسي در مرز پهنه درزه سيستان و بلوك لوت واقع شده است. در اين منطقه واحدهاي سنگي از كرتاسه تا كواترنري برونزد داشته، بيشتر شامل سنگ هاي رسوبي و آذرين هستند. سنگ هاي آذرين نخيلاب به صورت بيروني و دروني تشكيل شده اند. سنگ هاي آذرين بيروني به شكل گدازه و آذرآواري بوده، شامل بازالت، آندزي بازالت، آندزيت و ريوليت هستند و سنگ هاي آذرين دروني به شكل استوك و دايك بوده، شامل گابرو، ديوريت و گرانوديوريت هستند. بافت اين سنگ ها پورفيري و گرانولار است. كاني هاي اصلي اين سنگ ها پلاژيوكلاز، پيروكسن، هورنبلند، بيوتيت و كوارتز و كاني هاي فرعي آنها آپاتيت، اسفن و مگنتيت هستند. در بخش مركزي سنگ هاي نفوذي كه بر اثر فرآيندهاي درون زاد و برون زاد دگرسان شدند، همراه با كاني زايي مس هستند. بررسي هاي ژئوشيميايي در سنگ هاي آذرين دگرسان نشده نخيلاب نشان مي دهد كه آن ها جزو سري ماگمايي كالك آلكالن با ماهيت متاآلومينوس هستند. الگوي تغييرات عناصر خاكي نادر و كمياب كه به ترتيب نسبت به تركيب مورب و كندريت به هنجار شده اند، نشان مي دهد كه مقادير LREE و LILE به ترتيب از مقادير HREE و HESE بسيار بيشتر است. مقادير بالاتر LREE و LILE به ترتيب در مقايسه با مقادير HREE و HESE، وجود آنومالي منفي در عناصر Zr، Ti و P و آنومالي مثبت در عناصر K، Rb و Sr بيانگر تشكيل سنگ هاي مورد مطالعه در محيطي مربوط به حاشيه فعال قاره اي است. به نظر مي رسد اين سنگ ها بر اثر فرايند هضم و تبلور تفريقي (AFC)، از يك ماگماي بازالتي كه محصول ذوب بخشي يك پوسته اقيانوسي فرورونده و گوشته روي آن بوده تشكيل شده اند.

Nakhilab igneous complex is located in 145 km northwest of Zahedan and is geologically situated between Lut block and the Sistansuture zone. Rock units in the area range from Cretaceous to Quaternary and consist of sedimentary and igneous types. The igneous rocks occur as intrusive and extrusive in the Nakhilab. The extrusive rocks occur as lava and pyroclastic and consist of basalt, basaltic andesite, andesite and rhyolite. The intrusive rocks occur as stock and dyke and consist of gabbro, diorite and granodiorite. These rocks are porphyry and granular in texture. In these rocks, plagioclase, pyroxene, hornblende, biotite and quartz are the main minerals and apatite, sphene and magnetite are the accessory minerals. The intrusive rocks that were altered by hypogene and supergene processes are associated with Cu mineralization in the central part. The igneous rocks in the Nakhilab are metaluminus and calcalkaline. Patterns of minor and rare earth elements normalized to MORB and Chonderit show that LREE and LILE contents are sharply higher than HREE and HFSE contents, respectively. Higher contents of LREE and LILE compared to HREE and HFSE, respectively, negative anomalies of Zr, Ti, P and positive anomalies of K, Rb, Sr, suggest that the study samples may belong to an active continental margin. The studied igneous rocks were probably solidified from a basaltic magma by AFC processes that derived from partial melting a subducting oceanic crust and it`s above mantle wedge.