زمين‌شيمي و سنگ‌زايي گرانوديوريت‌هاي كالك‌آلكالن ده‌بالا (جنوب‌باختري بويين‌زهرا، استان قزوين)

Geochemistry and petrogenesis of the Dehe Bala calcalkaline granodiorites, south west of Boein Zahra

توده آذرين دروني ده‌بالا در محدوده 45 كيلومتري جنوب‌باختري شهرستان بويين‌زهرا در استان قزوين رخنمون دارد. اين توده بيشتر از گرانوديوريت هستند و با نفوذ به درون سنگ‌هاي آتشفشانيرسوبي ائوسن در مجموعه ماگمايي اروميهدختر (UDMA)، هاله دگرگوني حرارتي باريكي در سنگ‌هاي ميزبان پديده آورده است. گرانوديوريت‌ها با 9/662/64SiO2=، از نوع كالك‌آلكالن غني از پتاسيم هستند و ويژگي‌هاي سنگ‌هاي متاآلومين (1/1>A/CNK) را نشان مي‌دهند. در نمودار عنكبوتيِ عناصر فرعي بهنجارشده به تركيب گوشته اوليه، نمونه‌ها الگوي همانندي دارند و از عناصر Cs، Th، U، K و Zr غني‌شدگي و از عناصر P، Ti، Nb و Ba تهي‌شدگي نشان مي‌دهند. در الگوي عناصر خاكي نادر كه به تركيب كندريت بهنجار شده، نمونه‌ها داراي آنومالي منفي متوسط يوروپيم، غني‌شدگي LREE نسبت به HREE و الگوهاي جدايش‌شده متوسط در REE هستند كه از ويژگي‌هاي زمين‌شيميايي گرانيتوييدهاي نوع I به‌شمار مي‌آيند. ميزان TiO2 و P2O5 كم همراه با نسبت Th/Ta بالا (23/635/9) نشان‌دهنده ماگماتيسم وابسته به فرورانش است. گرانوديوريت‌هاي ده‌بالا ويژگي‌هاي زمين‌شيميايي توده‌هاي آذرين دروني كه در كمان‌هاي ماگمايي حاشيه فعال قاره‌اي پديد مي‌آيند را نشان مي‌دهند. اين ويژگي‌ها شامل ماهيت كالك‌آلكالن آنها، آنومالي شديد منفي Nb، الگوهاي LREE غني‌شده و جدايش ضعيف در MREE و HREE هستند. غني‌شدگي از عناصر ناسازگار La، Ce، Rb، Th، K و Nd در كنار آنومالي منفي Ti، Ba، Eu، Nb و P نيز نشان‌دهنده ريشه‌‌گرفتن ماگما از ذوب‌بخشي پوسته زيرين دارد. حضور انكلاوهاي ميكروگرانولار مافيك (MME) در گرانوديوريت‌ها به‌همراه بافت‌هاي نبود تعادل در بلورهاي پلاژيوكلاز و همچنين، بلورهاي پلاژيوكلاز در مرز مشترك ميان گرانوديوريت‌ها و انكلاوها مي‌تواند نشان‌دهنده آميزش ماگماي پوسته با ماگماي مافيك جداشده از گوشته باشد.

The Dehe Bala pluton is exposed approximately 45 km southwest of Boein Zahra town, Qazvin province. This Pluton which intruded the Eocene volcanosedimentary rocks of the UrumiehDokhtar Magmatic assemblage (UDMA), is mainly composed of granodiorite and produced narrow thermal metamorphic contact aureoles surrounding the intrusion. The body is characterized by SiO2 content ranging from 64.2 to 66.9 wt%, highk calcalkaline nature and metaluminous character (A/CNK<1.1). On the primitive mantlenormalized trace element spider diagram, the intrusive rocks have similar trace element patterns with pronounced enrichment in Cs, Th, U, K, Zr and P, Ti, Nb and Ba depletion. Chondritenormalized rare earth elements (REEs) patterns display moderate negative Eu anomalies, enrichment of LREES relative to HREES and moderate fractionated REES pattern. The granodiorites under discussion, based on geochemical features, belong to Itype granitoids. Their low TiO2 and P2O5 contents and high Th/Ta=6.239.35 ratios are characteristic of subductionrelated magmatism. The Dehe Bala granodiorites display geochemical characteristics typical of magmatic arc intrusions related to an active continental margin. These criteria include their calcalkaline nature, pronounced negative Nb anomaly, lightREEenriched patterns and weak fractionation of MREE and HREE. Enrichment of incompatible elements such as La, Ce, Rb, Th, K and Nd coupled with negative anomalies of Ti, Ba, Eu, Nb and P suggest that the parent magma originated by partial melting of lower crust. The presence of mafic microgranular enclaves (MMES) in granodiorites along with disequilibrium textures in plagioclase phenocrysts and also the attendance of plagioclase phenocrysts between host granodiorites and the MME across theboundary point to mixing of crustal magma with mantlederived mafic magma.