بررسي فرآيند موسيقي جزء 30 قرآن كريم از ديدگاه نشانه – معناشناسي گفتمان (مبتني بر الگوي تنشي)

A Study of the Music Process of Juzʼ 30 of the Holy Qur'an from the Perspective of Discourse Semantics (Based on Tensive Model)

ساختار زباني قرآن كريم، يك ساختار موسيقايي است كه با كاربست بهترين و جذاب ترين شيوه ها به انتقال پيام و محتواي ديني خود دست يازيده است. ساختار تمام اجزاء و عناصر موسيقايي آن متناسب با يكديگر و هماهنگ با محتوا و اغراض ديني آيات به كار گرفته شده و در القاي هر چه بيشتر معاني و مفاهيم آيات قرآني سهيم است. يكي از دانش هايي كه مي‌تواند راه جديدي را در مطالعات قرآن كريم بگشايد و به فهم آن ياري رساند، نشانه معناشناسي گفتماني است. نشانه معناشناسي به منزله ي يكي از شيوه هاي نقد ادبي نو، برآيند نشانه شناسي ساختارگرا و نظام گفتمان روايي است كه جريان توليد معنا را با شرايط حسّي ادراكي پيوند مي دهد. در اين رويكرد، نشانه ها همراه با معاني به گونه هايي سيّال، پويا، متكثر و چند بعدي تبديل مي شوند. جستار حاضر درصدد است تا با رويكرد توصيفي– تحليلي، چگونگي شكل گيري فرآيند تنشي گفتمان را در برخي آيات جزء 30 قرآن كريم و موسيقي حاصل از آيات و تأثير آن در معاني را بررسي كند. نتايج بررسي اين پژوهش بر اساس الگوي تنشي نشان مي دهد كه در برخي آيات، خداوند به طور مستقيم وارد فضاي گفته پردازي شده و سبب خلق فشاره ي عاطفي شده است، و در اين حالت آيات با سرعت بيشتري بيان مي شوند اما گاه خداوند از فضاي گفته پردازي خارج شده و به فضاي گفته اي وارد مي شود و سبب خلق گستره ي شناختي مي شود و در نتيجه آيات با كندي ادا مي شوند. بنابراين الگوي نشانه-معناشناسي مي تواند به عنوان روشي كارآمد در تجزيه و تحليل متن ادبي قرآن به كار رود و رويكردي نو در بررسي موسيقي آيات داشته باشد و زمينه ساز خوانش تازه اي از اين متن الهي گردد.

The linguistic structure of the Holy Qur'an is a musical structure that transfers messages of religious content in the best and most attractive ways. The structure of all its musical elements fit together and is consistent with the content and religious purposes intended by ayahs and contributes to suggesting more and more meanings and concepts from the Qur'anic ayahs. One of the sciences that can open a new path to the study of the Holy Qur'an and help to understand it better, is discourse signsemantics. Signsemantics as one of the methods of modern literary criticism, is the result of the combination of structuralist semiotics and the system of narrative discourse that link the production of meaning with sensoryperceptual conditions. In this approach,signs together with meanings turn into fluid, dynamic, plural and multidimensional forms. The present descriptiveanalytical article attempted to study the formation of the process of tensive discourse in a number of ayahs of Juzʼ 30 of the Holy Qur'an and the resultant music and their effects on meanings. The results showed that in some ayahs Allah directly enters the discourse analysis space thus producing an emotional stress. In this case, ayahs are expressed more quickly, but sometimes Allah leaves this space for the discoursal space, hence creating a cognitive area and therefore ayahs are expressed slowly.  The model of signsemantics then can be used as an efficient method in the analysis of the literary text of the Qur'an, serve as a new approach to studying ayahs' music and underlie new readings of this divine text.