بررسي ويژگي هاي كيفي الياف برخي ارقام پنبه مناطق خشك ايران

سابقه و هدف: پنبه يكي از گياهان غير چوبي مهم است كه از الياف آن در تهيه فرآورده هاي سلولزي و به ويژه كاغذ اسكناس و ساير اوراق بهادار استفاده مي شود. كاغذهاي ساخته شده از پنبه از چاپ پذيري بهتري نسبت به كاغذ هاي چاپ توليد شده از خمير شيميايي برخوردار مي باشند. ارزش تجاري پنبه با كيفيت الياف ارتباط مستقيم دارد. كيفيت الياف پنبه با ويژگي هايي نظير طول، ظرافت،ازدياد طول، استحكام، يكنواختي، رنگ، مواد خارجي الياف ارزيابي مي شود. از آنجايي كه يكنواختي در كيفيت ماده اوليه در يكنواختي محصول نهايي تاثيرگذار است. بنابراين كيفيت ارقام مختلف پنبه مصرفي در توليد كاغذ اسكناس و اوراق بهادار به طور مستقيم بر خواص كاغذ نهايي تاثيرگذار خواهد بود، لذا هدف از اين تحقيق بررسي صفات كيفي الياف درارقام پنبه ورامين، دكتر عمومي و خرداد از مناطق خشك ايرن جهت شناسايي ارقام برتر در صنعت ساخت اوراق بهادار مي باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسي هاي كمي و كيفي الياف پنبه، نمونه هايي از ارقام پنبه مناطق خشك كشور شامل ورامين، دكتر عمومي و خرداد انتخاب شدند. در اين پژوهش برخي ازصفات كيفي نظير طول، ازدياد طول، استحكام، ميكرونري، يكنواختي، درجه روشني، زردي، درصد رطوبت، طول متوسط نيمه بالايي(UHML) و ميزان درصد الياف كوتاه (SFC) ارقام پنبه اندازه گيري شدند. آزمايش ها با دستگاه HVI مطابق استاندارد ASTM D5869 انجام شد .آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 3 تكرار جهت تجزيه و تحليل آماري صفات كيفي پنبه در نرم افزار SAS مورد بررسي قرار گرفتند. مقايسه ميانگين ها نيز با استفاده از آزمون دانكن انجام شد. يافته ها: بر اساس نتايج در ارقام پنبه مورد بررسي با افزايش طول الياف همه صفات كيفي الياف افزايش قابل ملاحظه اي را نشان داد. در مجموع الياف رقم دكتر عمومي در مقايسه با ساير ارقام از ويژگي هاي كيفي مطلوب تري برخوردار بود و بيشترين طول، كشش، استحكام، زردي و يكنواختي را داشت، لذا گسترش كشت رقم دكتر عمومي جهت استفاده به عنوان ماده اوليه در صنعت ساخت اوراق بهادار توصيه مي شود. نتيجه گيري: در اين تحقيق پنبه رقم دكتر عمومي به دليل طول الياف مناسب، درصد وزني الياف كوتاه كمتر، استحكام خيلي قوي الياف، يكنواختي و ازدياد طول زياد الياف، رقم بهتري جهت مصرف درفرآيند ساخت اوراق بهادار مي باشد. در يك جمع بندي كلي بر اساس تجزيه هاي انجام شده در اين تحقيق مي توان اظهار داشت كه جهت بهبود صفات كيفي در ارقام پنبه، انتخاب تنها بر اساس يك صفت راه حل مناسبي نبوده و اظهار نظرها بايستي بر اساس مجموعه اي از صفات كيفي و روابط بين آنها به عمل آيد.