تاثير اختلاط گونه هاي پهن برگ جنگلي و غيرجنگلي بر ويژگي هاي خميركاغذ شيميايي-مكانيكي CMP (مطالعه موردي: كارخانه چوب و كاغذ مازندران)

سابقه و هدف:از محدوديت هايي كه كارخانجات خمير و كاغذ در كشورها ي داراي كمبود چوب سوزني برگ با آن مواجه اند مي توان به مواردي نظير: تخريب، كاهش سطح جنگل ها، عدم توسعه جنگل كاري ها و نيز تامين ارز مورد نياز براي واردات خمير كاغذ شيميايي الياف بلند، براي تامين ماده اوليه اشاره كرد (2). كاغذ روزنامه مورد نياز در كشور توسط صنايع داخلي همچون صنايع چوب و كاغذ مازندران توليد شده و يا از طريق واردات تامين مي گردد. طراحي خط توليد خميركاغذ شيميايي-مكانيكي كارخانه چوب كاغذ مازندران جهت توليد كاغذ روزنامه بر پايه ي گونه ممرز (75%) و راش (25%) بوده است. دلايلي از قبيل كمبود اين دو گونه و هزينه زياد واردات خميركاغذ الياف بلند سوزني برگ سبب شده كه اين كارخانه قسمتي از ماده اوليه خود را با صنوبر جايگزين نمايد. با توجه به كمبود گونه هاي راش و ممرز، بررسي امكان كاربرد گونه هاي چوبي ديگر براي جايگزيني بيشتر با دو گونه مذكور به عنوان ماده اوليه ضروري به نظر مي رسد. زينلي و همكاران (2011) استفاده از چوب شاخه ممرز و راش به جاي بخشي از چوب تنه ممرز و راش در توليد خميركاغذ CMP را مورد تحقيق قرار دادند. ساير تحقيقات(5،8) نشان داد كه مي توان خميركاغذ صنوبر و توس سفيد را به عنوان بخشي از ماده اوليه صنايع چوب و كاغذ مازندران، جايگزين راش و ممرز نمود. هدف از اين تحقيق، بررسي قابليت اختلاط گونه ها بر اساس موجودي جنگل هاي تحت مديريت شركت صنايع چوب و كاغذ مازندران و گونه هاي غيرجنگلي خريداري شده شركت بود. از اين رو، چهار گونه جنگلي شامل بلوط، افرا، توسكا و كلهو و دو گونه پهن برگ غيرجنگلي شامل بيد و صنوبر جهت جايگزيني گونه هاي راش و ممرز كارخانه مورد تحقيق قرار گرفتند. مواد و روش ها: گونه هاي چوبي مورد استفاده از جنگل هاي طبيعي و دست كاشت شمال كشور تهيه و با استفاده از خردكن صنعتي شركت چوب و كاغذ مازندران خرده چوب ها تهيه شدند. از مايع پخت مورد استفاده در كارخانه چوب و كاغذ مازندران براي تهيه خميركاغذ شيميايي- مكانيكي در اين تحقيق استفاده شد. شرايط خميركاغذسازي، شامل نسبت مايع به خرده چوب 7 به1 در دماي 170 درجه سانتي گراد در زمان هاي پخت متفاوت (120-30 دقيقه) به منظور دستيابي به بازده بهينه (85 درصد) بود. رنگبري خميركاغذ با پروكسيد هيدروژن انجام شد. سپس خميرها تا درجه رواني 25±325 ميلي ليتر(CSF) پالايش شدند. در ادامه كاغذ دست ساز با گراماژg/m2 60 طبق استاندارد تاپي تهيه و ويژگي هاي نوري و مكانيكي آن طبق استاندارد هاي ISO تعيين شد. يافته ها:نتايج ارزيابي خواص مقاومتي و نوري كاغذ قبل و بعد از عمل رنگبري خميركاغذ نشان داد كه بهترين تركيب گونه ها از نظر خواص مقاومتي و درجه روشني مربوط به تيمار با مقدار درصد اختلاط حاوي ممرز(45%)، صنوبر(40%) و راش(15%) بوده است. نتيجه گيري: ممرز با ديگر گونه ها مورد بررسي قرار گرفت. تهيه خميركاغذ از تركيب گونه ها در قالب نه تيمار گونه هاي پهن برگ جنگلي شامل بلوط، افرا، توسكا و كلهو، و گونه هاي پهن برگ غير جنگلي شامل بيد و صنوبر جهت جايگزيني مواد اوليه مصرفي كارخانه انجام شد. شرايط خميرسازي، شامل نسبت مايع به خرده چوب 7 به1 در دماي 170 درجه سانتي گراد و همچنين در زمان هاي متفاوت (30-120 دقيقه) به منظور دستيابي به بازده بهينه (85 درصد) بود. نتايج ارزيابي خواص مقاومتي و نوري كاغذ قبل و بعد از عمل رنگبري خميركاغذ نشان داد كه بهترين تركيب گونه ها از نظر خواص مقاومتي و درجه روشني مربوط به تيمار با مقدار درصد اختلاط حاوي ممرز(45%)، صنوبر(40%) و راش(15%) بوده است.