ويژ‌گي هاي زيستي كنه جوانه بادام Acalitus phloeocoptes (Nalepa) (Acari: Eriophyoidea) در استان خراسان رضوي

بادام از محصولات باغي مهم ايران بوده و در دنيا، سهم عمده‌اي در توليد دارد. يكي از آفات مهم اين محصول، كنه جوانه Acalitus phloeocoptes (Nalepa) بوده كه خسارت آن همراه با علايم خشكيدگي جوانه‌ها روي شاخه‌هاي دو ساله مي‌باشد. در اين مطالعه پارامترهاي زيستي شامل طول دوره رشدي و طول عمر افراد ماده و نر، تعداد تخم گذاشته شده توسط كنه هاي ماده، طول مدت يك نسل در شرايط كنترل شده آزمايشگاهي با دماي 5/0±25 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 5±60 درصد و 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي مورد بررسي قرار‌گرفت. طي سال-هاي 1392 و 1393 نكات مهم در چرخه زندگي اين كنه در استان خراسان رضوي مورد مطالعه قرار‌گرفت. ميانگين طول دوره رشدي ماده ها 020/0±8/16 و نرها 25/0 ±57/16 روز تعيين شد. تعداد تخم كنه هاي ماده در طول زندگي معادل 35/0±3/33 عدد، ميانگين طول عمر افراد ماده 25/0±57/15 و نرها 12/0±53/10 روز به دست آمد. يك نسل آفت در ماده ها 8/37-35/29 و در نرها 6/36-85/28 روز به طول انجاميد. اين كنه در فلس‌هاي جوانه‌هاي يك ساله ميزبان ايجاد گال نموده و مانع رشد جوانه ها مي‌شود. نتايج نشان داد كه زمستان گذراني اين كنه به صورت پوره (پروتوژين) داخل گال بوده و در نيمه اسفند مهاجرت اولين بالغين به خارج از گال آغاز مي‌شود. ايجاد گال با تورم بافت هاي كنار جوانه ها و همزمان با شروع رشد رويشي ميزبان، اتفاق افتاد. تخمريزي در سال اول و دوم مطالعه، به ترتيب در ابتداي خرداد و انتهاي ارديبهشت صورت پذيرفت. همچنين مناطق انتشار اين كنه در شهرستان‌هاي سبزوار، كاشمر، نيشابور، تربت جام و تربت حيدريه در استان مشخص شد. بررسي‌ها نشان داد كه اين كنه روي جوانه هاي درختان آلو و زردآلو نيز ايجاد گال مي‌نمايد.

Almond, Prunus dulcis M. (Rosaceae) is one of the major orchard crops in Iran, which has main role in almond production in the world. One of the most important almond pests is bud gall mite, Acalitus phloeocoptes (Nalepa) with symptoms of buds dieback on two years old branches. In order to find out some important points in the life cycle of mite such as development times of immature, longevity and fecundity in Khorasan-e-Razavi Province, this study was carried out in almond orchards during 2013-2014. Laboratory studies were conducted at 25± 0.5°C, %60±5 relative humidity with 16:8h L:D. Mean development time of females and males were 16.8± 0.020, 16.57± 0.25 days, respectively. The female life time fecundity was 33.3±0.35 eggs. Female mean longevity was 15.57±0.25 while that of male was 10.53±0.12 days. A female generation time was 29.35-37.8 days while it took 28.85-36.6 days for male. Mites cause gall in the host plant bud scales and prevent their growth. The results showed that bud gall mite overwintered as second nymphal stage (protogyne) in galls and the first adults begin to move out of the galls in mid-March. Field studies showed that different developmental stages except for adults spent their life inside the gall. Swelling of budsʹs tissue occurred simultaneously with the beginning of the hostʹs growth. Female oviposited from the early June to late May in the first and second years of study. The development times of immature stages were also determined. This pest was found in Sabzevar, Kashmar, Neyshabur, Torbat-e Jam and Torbat –e-Heydarieh. Meanwhile our investigation showed that, this mite causes gall on the plum trees (Prunus domestica) and apricot (Prunus armeniaca) too.