مقايسه بازده اقتصادي آگروفارستري و كشاورزي تك محصولي در منطقه ازنا استان لرستان

سابقه و هدف: انتخاب و توسعه كاربري هاي مختلف براي استفاده از سرزمين همواره در ميان متخصصان و مديران بخش منابع طبيعي امري بسيار حياتي و مهم بوده است. اين امر با توجه به فاكتورهاي مختلفي از قبيل مسايل اكولوژيكي و اقتصادي – اجتماعي صورت مي گيرد. در اين ميان بررسي وضعيت اقتصادي و ميزان هزينه و درآمدهايي كه بر اساس كاربري هاي مختلف از سرزمين بدست مي آيد، مي تواند به عنوان راهكاري كاربردي و كارگشا مورد استفاده تصميم گيران قرار گيرد. سيستم آگروفارستري يا بيشه زراعي يكي از روش هاي تلفيقي استفاده از سرزمين است كه قادر است با تركيب توليد با حفاظت به روش هاي مختلف باعث افزايش سود و منفعت اقتصادي و همچنين حفاظت بهتر از منابع آب و خاك شود. بنابر اين لازم است كه كارايي اقتصادي اين سيستم در برابر كشاورزي تك محصولي مورد ارزيابي قرار گيرد. هدف اصلي در اين پژوهش مقايسه اقتصادي، توليد و درآمد در سيستم هاي آگروفارستري و كشاورزي تك محصولي، در منطقه ازنا از توابع شهرستان خرم آباد استان لرستان مي باشد. مواد و روش ها: براي رسيدن به اين هدف جامعه آماري متشكل از تعداد 30 كشاورز كه همزمان داراي مزارع آگروفارستري و مزارع كشاورزي شاهد بودند مورد بررسي قرار گرفتند. داده هاي مورد نياز براي پژوهش از طريق مطالعه ميداني (پيمايشي )، تهيه پرسش نامه و مصاحبه حضوري با 30 زارع سيستم آگروفارستري و كشاورزي تك محصولي و همچنين آمارهاي موجود و مطالعات كتابخانه اي بدست آمد. پس از شناسايي كشاورزان منطقه، تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي انتخاب شدند و اطلاعات مورد نياز پژوهش جمع آوري شد. پس از جمع آوري داده هاي مورد نياز، هزينه هاي مربوط به مراحل مختلف كاشت، داشت و بهره برداري و همچنين درآمد حاصل از سيستم هاي آگروفارستري و كشاورزي تك محصولي محاسبه و از طريق آزمون آماري با هم مقايسه شدند. يافته ها: نتايج مطالعه نشان داد كه هزينه كل و درآمد خالص حاصل از سيستم آگروفارستري هر دو نسبت به روش كشاورزي تك محصولي بيشتر است. همچنين نتايج مطالعه بيانگر اين است كه ميزان نرخ بازدهي سرمايه در كاربري سيستم آگروفارستري بيشتر از كشاورزي تك محصولي است. نتيجه گيري: بنابراين با توجه به اينكه سيستم هاي آگروفارستري نسبت به كشاورزي تك محصولي درآمد در واحد سطح بالاتري دارند، توصيه مي گردد نسبت به توسعه اين نوع كشت در مناطق مستعد آن اقدامات ترويجي و حمايتي بيشتري صورت بگيرد. اين امر ميتواند با افزايش درآمد مردم در واحد سطح، باعث بهبود استفاده از سرزمين و حفاظت عرصه هاي طبيعي گردد.