اثر نوع هورمون و بستر پايه بر پرآوري و ريشه زايي گياه دارويي قره قات (Ribes khorasanicum)

قره قات (Ribes khorasanicum) گياهي درختچه اي و بدون خار متعلق به تيره تك جنسي انگور فرنگي است؛ از اين جنس حدود 150 گونه شناسايي شده است كه عمدتاً در مناطق معتدله نيمكره شمالي پراكنش دارند. رويشگاه هاي گونه قره قات خراساني به دليل بهره برداري بي رويه از ميوه و چراي بي رويه دام در گذشته وحال حاضر، دچار تخريب شده است؛ از سويي بذور آن داراي درصد قوه ناميه پاييني است و تجديد حيات گونه در رويشگاه هاي آن تنها از طريق ريزوم صورت مي گيرد. لذا يكي از راه هاي حفظ و احياء اين گونه ارزشمند ريزازديادي از طريق كشت بافت مي باشد. در اين تحقيق اثر دو نوع سيتوكينين BAP و كينتين در حضور يا عدم حضور اكسين بر پرآوري و رشد شاخه هاي پرآوري شده مورد بررسي قرار گرفت. هم چنين اثر غلظت عناصر غذايي و ميزان ساكارز بستر پايه، هورمون IBA و BAP بر ريشه زايي و طول ريشه گياهچه ها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه هورمون BAP از ساقه زايي بهتري نسبت به كينتين برخوردار است. مناسب ترين بستر جهت پرآوري گياهچه هاي اين گونه، محيط MS همراه با يك ميلي گرم بر ليتر هورمون BAP مي باشد. جهت ريشه زايي مناسب ترين بستر، MS تعديل يافته كه در آن غلظت ساكارز به نصف تقليل يافته (15 گرم در ليتر)، همراه با غلظت هاي 5/0 تا 2 ميلي گرم در ليتر هورمون IBA بود، استفاده از 1/0 ميلي گرم در ليتر BAP باعث كاهش درصد ريشه زايي و طول ريشه شد. گياهچه ها در بستر، MS تعديل يافته از بيشترين طول ريشه برخوردار بودند بيشترين طول ريشه در غلظت دو ميلي گرم در ليتر هورمون IBA حاصل شد. گياهچه هاي توليدي سپس با حدود 86 درصد زنده ماني با موفقيت به شرايط خارج شيشه و به درون گلخانه منتقل شدند.